မၾကာေသးမီက ဆန္ကိစၥႏွင့္စပ္လ်ဥ္းၿပီး စူးစူးရဲရဲ ေ၀ဖန္သံတခ်ိဳ႕ ထြက္ေပၚလာတာကို ၾကားလိုက္ရတယ္။ အၿငိမ္းစား ကုလသမဂၢအရာရိွ၊ ထြန္းေဖာင္ေဒးရွင္းဘဏ္၏ ဒါ႐ုိက္တာတဦးျဖစ္သူ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဦးျမင့္က “ဆန္စပါးက႑မွာ အထြက္တုိး၊ ၀င္ေငြတုိး၊ အလုပ္အကုိင္ တုိးပြားလာမယ္ဆုိရင္ ေက်းလက္ေဒသ ဆင္းရဲမဲြေတမႈကုိ တုိက္ဖ်က္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းမွာလည္း ရိကၡာေပါမ်ားလာမွာပါ” လို႔ ဇန္န၀ါရီ (၁၀) ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြတခုမွာ ေျပာသြားတာ ၾကားလိုက္ရတယ္။ “ျမန္မာျပည္က ပုိ႔တ့ဲဆန္က မ်ားေသာအားျဖင့္ အရည္အေသြးည့ံတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တင္ပုိ႔ႏႈန္း ပုိၿပီးက်လာစရာရိွတယ္” လို႔လည္း သူက ေထာက္ျပေ၀ဖန္ထားေသးတယ္။
မႏွစ္က ေအာက္တိုဘာလမွာ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ စီဘူးကြၽန္းမွာ ကမာၻ႔ဆန္ညီလာခံ လုပ္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာျပည္က ဆန္ကုမၸဏီေပါင္း (၃၀) ခန္႔ သြားေရာက္ျပသတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္သူမ်ားအသင္း ဥကၠ႒ ဦးစိန္၀င္းလႈိင္က ေျပာတာလည္း ၾကားလိုက္ပါတယ္။ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံေတြလို ျမန္မာ့ဆန္လည္း ကမာၻ႔ဆန္ေစ်းကြက္မွာ ေနရာရရွိလာေအာင္ လုပ္မယ့္အေၾကာင္း ဦးစိန္၀င္းလႈိင္က ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ဆန္တင္ပို႔ ေရာင္းခ်တဲ့ ကုမၸဏီႀကီး (၂၀) ခန္႔၊ ကုမၸဏီအေသး (၂၀) ခန္႔ ရွိေၾကာင္းလည္း သိရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက တင္ပို႔ေနတဲ့ (၂၅ မွတ္) ဆန္ဟာ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ပါကစၥတန္ဆန္တို႔ေအာက္ (၁) တန္လွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၂၀ မွ ၅၀)၊ ထိုင္းဆန္ေအာက္ (၁) တန္လွ်င္ ေဒၚလာ (၅၀ ႏွင့္ ၁၀၀) အထိ ေစ်းနိမ့္ေနေသးေၾကာင္း ဦးစိန္၀င္းလႈိင္က ေျပာထားတာ ေတြ႔ရတယ္။
ဇန္န၀ါရီလမွာ စပါးေစ်း အနည္းငယ္ျမင့္လာတာေၾကာင့္ ကုန္သည္ေတြက ဆန္ထုတ္လုပ္မႈကို ထိန္းထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယခင္လထက္ ရန္ကုန္ေစ်းကြက္သုိ႔ ဆန္အ၀င္ေလ်ာ့လာေၾကာင္း၊ ဇန္န၀ါရီလအတြင္းက စပါးတင္း (၁၀၀) လွ်င္ ေပၚဆန္း က်ပ္ငါးသိန္းႏွစ္ေသာင္း၊ ဧည့္မထ က်ပ္ေလးသိန္းခန္႔မွ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ေပၚဆန္း ငါးသိန္းခြဲ၊ ဧည့္မထ ေလးသိန္းႏွစ္ေသာင္းသို႔ ျမင့္တက္လာေၾကာင္း၊ ဖ်ာပံုၿမိဳ႕နယ္ ဆန္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းဥကၠ႒ ဦးျမင့္သိန္းက ေျပာတာလည္း ႔ေညါသည ၾနိငေ ြမသကစ သတင္းမွာ ေတြ႔လိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးကုန္သည္မ်ားအသင္းမွ ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းေတြအရ ဇန္န၀ါရီလမွာ ရန္ကုန္ေစ်းကြက္သို႔ (၁) ရက္လွ်င္ ဆန္အိတ္ေရ (၆၀ယ၀၀၀) ခန္႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ရာမွ ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ (၁) ရက္ ပ်မ္းမွ် အိတ္ေရ (၄၅ယ၀၀၀) ခန္႔သာ ၀င္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“စပါးေပၚခ်ိန္မွာ ေစ်းတက္တာက ဒီႏွစ္ အထြက္ေလ်ာ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္ရွားေတာ့ ၀ယ္သူက လုေနရတဲ့အတြက္ စပါးေစ်းက မာေနတာပါ။ စပါးေစ်းမာေတာ့ ကုန္သည္က သိပ္မကိုက္တဲ့အတြက္ ဆန္ကို ထိန္းႀကိတ္ေနပါတယ္” လို႔ ဦးျမင့္သိန္းက ဆိုပါတယ္။
ဆန္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အသက္ေသြးခဲလို႔ အဆိုရွိပါတယ္။ ဆန္စပါးက႑ကိုသာ စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲတတ္ရင္ တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းဖို႔ ငါးဆယ္ရာႏႈန္း ေသခ်ာပါတယ္။ ဆန္ေစ်း လိုတာထက္ ပိုတက္လာတိုင္း ႏိုင္ငံမၿငိမ္မသက္ျဖစ္တတ္တာ အစဥ္အလာ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ တိုင္းျပည္အတြက္ အခြန္ဘ႑ာနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေငြကို အဓိကရွာေပးတာလည္း ဆန္စပါးပါပဲ။ ျမန္မာ့လူဦးေရ (၈၀) ရာႏႈန္းဟာ ဆန္စပါးနဲ႔ ဆက္စပ္ပတ္သက္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို မွီခိုေနၾကရတယ္လို႔လည္း မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြ ရွိပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဆန္ဟာ ထမင္းခ်က္စားဖို႔ သက္သက္မွ်သာမကဘဲ အမႈန္႔ျပဳၿပီး ေပါင္မုန္႔နဲ႔ မုန္႔အမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳလုပ္ျခင္း၊ ဆန္ၾကာဆံ၊ ဆန္ေခါက္ဆြဲ စတာေတြလည္း ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ အထည္အလိပ္ေတြ ေကာ္တင္ရာမွာသုံးဖို႔ ေကာ္အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ျခင္း၊ ဆန္ကြဲကေန အရက္နဲ႔ ဘီယာခ်က္လုပ္ျခင္း၊ ဖြဲႏုက်ျပန္ေတာ့ စားသုံးဆီ၊ ဗီတာမင္ေဆးျပား၊ တိရစာၦန္အစာ … စတာေတြ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ ေကာက္႐ိုးက်ေတာ့ ကြၽဲ ႏြားအတြက္ ရိကၡာျဖစ္တဲ့အျပင္ ကတ္ျပားစကၠဴလည္း ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ ေနာက္ဆုံး ဖြဲၾကမ္း ဖြဲျပာကအစ လူ႔အသုံးအေဆာင္ အျဖစ္ အသုံး၀င္တာေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ အလဟႆျဖစ္တာ ဘာတခုမွမရွိပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္ေရးနဲ႔ အဓိကဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေပးသူ လယ္သမားတို႔ရဲ႕ ရပိုင္ခြင့္တို႔ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ စီမံေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ျခင္းကိစၥဟာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈအတြက္ ပဓာနအခ်က္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ မတိုင္မီကာလက ကမာၻ႔ဆန္ေစ်းကြက္မွာ တႏွစ္လွ်င္ ပ်မ္းမွ်ဆန္တန္ခ်ိန္ (၇) သန္းခန္႔ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္ပသို႔ ဆန္တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈ ပမာဏဟာ တန္ခ်ိန္ (၃.၅) သန္း၀န္းက်င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႔ဆန္ေစ်းကြက္ရဲ႕ (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံက စိုးမိုးထားတာေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ပထမကမာၻစစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ အေျခခံစားကုန္ျဖစ္တဲ့ ဆန္ေစ်းေကာင္းလာတာေတြ႔ရၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္ေရာင္း၀ယ္ေရးလုပ္ငန္း အထူးဖြံ႔ၿဖိဳးလာပါတယ္။ ျမန္မာ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္း၊ မီးရထားလမ္းတေလွ်ာက္ စပါးအမ်ားအျပားထြက္ရာ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ၿမိဳ႕ရြာေတြမွာ တေန႔ ဆန္တန္ခ်ိန္ (၁၀) ကေန (၁၀၀) အထိ ႀကိတ္ခြဲႏိုင္တဲ့ ဆန္စက္ေတြ တည္ေဆာက္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ား ေတြ႔ရတယ္။
“၁၉၃၃ ခုႏွစ္ စက္႐ုံဥပေဒ” အရ မွတ္ပုံတင္ထားတဲ့ ဆန္စက္ေပါင္း (၆၁၂) လုံးရွိၿပီး ဆန္စက္အလုပ္သမားေပါင္း (၄၉ယ၃၃၂) ဦး ရွိတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဆန္စက္ (၆၁၂) လုံးအနက္ (၄၅) လုံးကို ဥေရာပတိုက္သားေတြ ပိုင္ေၾကာင္း သိရတယ္။ အဲဒီစက္ (၄၅) လုံးဟာ ဆန္စက္ႀကီးေတြျဖစ္လို႔ အလုပ္သမား (၁၉ယ၅၃၀) ဦး ရွိတယ္လို႔ မွတ္တမ္းေတြအရ သိရတယ္။ အဲဒီထဲက အမ်ားစုကို အဂၤလို-ဘားမား ဆန္ေရာင္း၀ယ္ေရးကုမၸဏီ၊ စတီးဘရားသားကုမၸဏီ ၊ ဘူးေလာ့ဘရားသား ကုမၸဏီ ၊ အယ္လာမန္အာရကန္ ဆန္ေရာင္း၀ယ္ေရးကုမၸဏီ ၊ ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီ (၄) ခုက ပိုင္ပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီ (၄) ခုက ျမန္မာႏိုင္ငံ သေဘၤာဆိပ္ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ဆန္စက္ႀကီး (၂၁) လုံး ပိုင္တယ္။ ႏွစ္စဥ္ ျပည္ပပို႔ ဆန္တန္ခ်ိန္ သုံးသန္းေက်ာ္အနက္ (၃၅) ရာခိုင္ႏႈန္းကို ဒီ ကုမၸဏီ (၄) ခုက တင္ပို႔တယ္။
ျမန္မာ့ဆန္စပါးသမိုင္းကို ေျပာတဲ့အခါ မပါရင္မၿပီးတဲ့ ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္ (ႀကူူငညါနမ ဏသူူ) ဆိုတဲ့ “ဆန္စပါးလက္၀ါးႀကီးအုပ္ ေရာင္း၀ယ္ေရးအသင္းႀကီး” ကို ဒီ ကုမၸဏီ (၄) ခုက ဖြဲ႔ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္ကို ဖြဲ႔ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဆန္စပါးေရာင္း၀ယ္ေရးမွာ ေစ်းႏႈန္းတညီတၫြတ္တည္းျဖစ္ေအာင္ ထိန္းညိႇေပးဖို႔ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာ ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္က ေတာင္သူလယ္သမားေတြထံမွ စပါးမ်ားကို အဆမတန္ ေစ်းႏွိမ္၀ယ္ယူခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ျပည္ပတင္ပို႔တဲ့အခါ အျမတ္ႀကီးစြာရခဲ့ၾကတယ္။ ၿဗိတိသွ်အရင္းရွင္ႀကီးမ်ား စိတ္ႀကိဳက္ဖြဲ႔ထားတဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္လို႔ ျမန္မာေတာင္သူလယ္သမားတို႔ အက်ိဳးစီးပြားကို မ်က္ကြယ္ျပဳခဲ့ၾကတယ္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကို ၿဗိတိသွ်အရင္းရွင္မ်ား စနစ္တက် ျခယ္လွယ္အျမတ္ထုတ္ခဲ့ပုံကို ထင္ရွားေစတဲ့ သာဓကဟာ ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္ပါပဲ။ ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္ရဲ႕ ေစ်းႏွိမ္မႈ၊ ေစ်းကစားမႈ၊ အျမတ္ႀကီးစားမႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာေတာင္သူလယ္သမားေတြ ဆင္းရဲတြင္းနက္ခဲ့ၾကရာက ၁၉၃၀ ခုမွာ ဆရာစံ ဦးေဆာင္တဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပုံ ေပၚခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၆၇ ခု ၾသဂုတ္လ (၁၃) ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြဆန္အေရးအခင္း ေပၚေပါက္ခဲ့တာကို ျပန္လွန္သုံးသပ္ရင္ အဲဒီႏွစ္ မတ္လ (၂) ရက္ ဗိုလ္ေန၀င္း စစ္အာဏာသိမ္း (၅) ႏွစ္ ေျမာက္မွာ “ဗဟိုေတာင္သူလယ္သမားေကာင္စီ” ဖြဲ႔တာက စေျပာရမယ္ထင္ပါတယ္။ ဆန္စပါး ေရာင္းတာ၊ ၀ယ္တာ၊ ႀကိတ္ခြဲတာ၊ သိုေလွာင္တာ၊ သယ္ပို႔တာေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈက အစျပဳတာပါပဲ။ လိုရင္းေျပာရရင္ “ဗဟိုေတာင္သူလယ္သမား ေကာင္စီ” က ဆန္စပါး လြတ္လပ္စြာ ေရာင္း၀ယ္မႈကို ပိတ္ပင္ဟန္႔တားလိုက္တယ္။ လယ္သမားဆီက စပါးကို စစ္ေကာင္စီက ပုံသဏၭာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေစ်းႏွိမ္၀ယ္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားဆန္တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈကို စစ္ေကာင္စီက လက္၀ါးႀကီးအုပ္လိုက္တယ္။ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ လယ္သမားမွာ ၀မ္းစာေတာင္မက်န္။ ဆန္ရွားပါးမႈနဲ႔ တျပည္လုံး ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာေတာ့ အငတ္ေဘးဆိုက္တဲ့အထိျဖစ္ရၿပီး ဆန္လုပြဲေတြ ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူေတြ ရက္ရက္စက္စက္ အစုလိုက္ ပစ္သတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ “ဗဟိုေတာင္သူလယ္သမားေကာင္စီ” ဟာ “ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္” ေနရာကို ၀င္ယူလိုက္႐ုံမက ရက္ရက္စက္စက္လည္း လူသတ္ျပခဲ့ပါတယ္။
အလားတူ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈျဖစ္စဥ္ကို ေလ့လာရင္လည္း ဆန္ရွားပါးမႈဟာ ျပႆနာရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ မဆလအစိုးရရဲ႕“၁၉၇၄ အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာ” မွာပါတဲ့ သုံးသပ္ခ်က္တခုကို ေဖာ္ျပလိုပါတယ္။
“အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈ ျဖစ္ပြားသည့္ ေနရာတိုင္းလိုပင္ ဆန္အလုံအေလာက္ရရွိေရးႏွင့္ ကုန္ေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းေရး၊ လုပ္ခလစာႏႈန္း တိုးျမႇင့္ေပးေရး ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား တင္ျပၾကေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ တနည္းဆိုရလွ်င္ စီးပြားေရးက်ပ္တည္းမႈကို ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္။ ဆန္ေစ်းမွာ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ကတည္းကပင္ အတက္အက်မ်ား ရွိေသာ္လည္း အတက္မ်ားၿပီး အက်နည္းေသာေၾကာင့္ တရိပ္ရိပ္ ျမင့္တက္လာခဲ့ပါသည္။
ဗဟိုစာရင္းအင္းအဖြဲ႔ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္းက ကုန္သြယ္ေရးမွ ျဖန္႔ေသာ ငစိန္ဆန္ေစ်းသည္ တျပည္ (၁) က်ပ္ျဖစ္၍ အျပင္ေပါက္ေစ်းသည္ (၁) က်ပ္ (၅၀) ျပားသာ ရွိပါသည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ကုန္သြယ္ေရးမွ ျဖန္႔ေသာ ေစ်းမွာ (၁) က်ပ္ (၄၅) ျပားျဖစ္လာၿပီး အျပင္ေပါက္ေစ်းမွာ (၃) က်ပ္ (၅၀) ျပား ျဖစ္လာပါသည္။ ကုန္သြယ္ေရးမွ ျဖန္႔ျဖဴးရာ၌လည္း ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ကတည္းက မူလျဖန္႔ျဖဴးေပးခဲ့ေသာ ႏႈန္းထက္ တ၀က္ခန္႔ေလ်ာ့ခဲ့ၿပီး ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ထပ္မံေလွ်ာ့ခ် ခဲ့ပါသည္။ ဤသို႔ ဆန္ကို ေလ်ာ့နည္းျဖန္႔ျဖဴးျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္သမားမ်ားမွာ မ်ားစြာနစ္နာပါသည္။” (အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာ ၁၉၇၄)
တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လူ (၅) သန္းခန္႔ စားနပ္ရိကၡာ အခက္အခဲႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနတယ္လို႔ ကမာၻ႔စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔ (FAO ) က ထုတ္ျပန္ဖူးပါတယ္။FAO ရဲ႕ အဆိုအရ ျမန္မာဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈဟာ နာဂစ္မုန္တိုင္းဒဏ္ခံခဲ့ရေပမယ့္ ၂၀၀၉-၂၀၁၀ ရာသီမွာ ျပန္နာလန္ထူလာၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံက စပါးတန္ခ်ိန္ (၃၁.၅) သန္း၊ ဆန္အေနနဲ႔ တန္ခ်ိန္ (၁၉.၈) သန္း ထြက္ဖို႔ရွိတယ္လို႔ ၤဗဥ က ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီႏွစ္ ျမန္မာက ျပည္ပဆန္တင္ပို႔မႈ ပိုမ်ားလာမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားၾကပါတယ္။
ဘန္ေကာက္က ဆန္ကုန္သည္တဦးရဲ႕အဆိုအရ ဆန္ကြဲ (၅) ရာခိုင္ႏႈန္းပါတဲ့ ဆန္ျဖဴအမ်ိဳးအစား တတန္ကို ထိုင္းက (၅၄၀) ေဒၚလာ ေရာင္းတယ္။ ဗီယက္နမ္က (၄၃၀) ေဒၚလာ ေရာင္းတယ္။ ျမန္မာကေတာ့ (၃၅၀) ေဒၚလာနဲ႔ ေရာင္းတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာဆန္ကို ဆင္းရဲတဲ့ အာဖရိကႏိုင္ငံေတြက ၀ယ္ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဆန္ကုန္သည္ေတြရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚေပးထားတဲ့ မွတ္ခ်က္တခ်ိဳ႕ရွိပါတယ္။ ဆန္အရည္အသြး ထိန္းသိမ္းမႈညံ့ဖ်င္းျခင္း၊ သိုေလွာင္ထားရွိမႈစနစ္မ်ား မေကာင္းျခင္း၊ သေဘၤာတင္ပို႔ခ်ိန္ ေနာက္က်ေလ့ရွိျခင္းေတြေၾကာင့္ ျမန္မာဆန္ ေစ်းေကာင္းမရတာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာဆန္ အထြက္ႏႈန္း နိမ့္တာဟာ ဓာတ္ေျမၾသဇာ သုံးတဲ့ႏႈန္း နည္းျခင္းေၾကာင့္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ၤဗဥ ရဲ႕အဆိုအရ ထိုင္းႏိုင္ငံက တဧက ဓာတ္ေျမၾသဇာသုံးတဲ့ႏႈန္း ျမန္မာထက္ (၆.၈) ဆ ျမင့္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဗီယက္နမ္က (၆.၃) ဆ၊ ဘဂၤလားဒက္ရွ္က (၅.၈) ဆ ျမန္မာထက္ျမင့္ပါသတဲ့။
ထိုင္းကုန္သည္ရဲ႕အဆိုအရ ျမန္မာဟာ အဓိက ဆန္တင္ပို႔တဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္လာဖို႔ အလားအလာေတြရွိေပမယ့္ အဲဒီအိပ္မက္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာၾကာယူရဦးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ထိုင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတြမွာ တဧက အထြက္ႏႈန္းက တင္း (၂၀၀) ထြက္ပါတယ္။ (သူတို႔ တတင္းက ၄၆ ေပါင္ သို႔မဟုတ္ ၂၁ ကီလိုရွိပါတယ္)။ ျမန္မာက တင္း (၆၀) ပဲ ထြက္တယ္လို႔ ဦးခ်စ္ခိုင္ (ဥကၰ႒၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဆန္စပါးလုပ္ငန္းအသင္း) က ေျပာေၾကာင္း ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၂) ရက္၊ ၂၀၁၀ ႐ိုက္တာသတင္းမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။
အခုအခ်ိန္အထိ ဆန္တန္ခ်ိန္ တသန္းေက်ာ္ ျပည္ပသို႔ တင္ပို႔ထားၿပီး ယခုဘ႑ာေရးႏႇစ္အတြင္း တင္ပို႔မႈပမာဏ ဘယ္ေလာက္ ထပ္မံျမင့္တက္လာမယ္ဆိုတာ လာမယ့္ ေႏြစပါးအထြက္ေပၚမွာ မူတည္တယ္လို႔ ဆန္တင္ပို႔သူလုပ္ငန္းရႇင္မ်ားက ယူဆေၾကာင္း ႏူနလနည ၾနိငေ ြမသကစ သတင္းမွာ ေဖာ္ျပတာေတြ႔ရတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ျပည္ပႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕မွ ျမန္မာလုပ္ငန္းရႇင္ေတြထံ ဆန္၀ယ္ယူဖို႔ ကမ္းလွမ္းထားမႈေတြရွိေပမယ့္ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြက လက္မခံေသးဘဲ ေႏြစပါးထြက္ႏႈန္းကို ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးမွသာ လက္ခံတင္ပို႔သြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ထိုင္းႏိုင္ငံ စိုက္ပ်ိဳးေရးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဌာနရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ အပီခ်တ္ က်ဳံစကူးလ္ ရဲ႕ သုံးသပ္ခ်က္အရ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံအစိုးရေတြအေနနဲ႔ ဆန္စပါးပိုမိုထြက္ရွိေအာင္ အားထုတ္လာတာ ေတြ႔ရေၾကာင္း ေထာက္ျပပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ တကမာၻလုံးရဲ႕ ဆန္တင္ပို႔မႈ ပမာဏက တန္ခ်ိန္ (၂၉.၃) သန္း ရွိရာမွာ၊ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ ျမန္မာ၊ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ စုစုေပါင္းတင္ပို႔မႈဟာ တန္ခ်ိန္ (၂၁.၃၂) သန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ တကမာၻလုံးရဲ႕ ဆန္တင္ပို႔မႈ ပမာဏက တန္ခ်ိန္ (၃၀.၈၄) သန္းရွိမယ္ ခန္႔မွန္းၿပီး အထက္ပါ (၆) ႏိုင္ငံရဲ႕ေ၀စုက တန္ခ်ိန္ (၂၃.၄) သန္း ရွိမယ္လို႔ အပီခ်တ္က ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအနက္ ထိုင္းတႏိုင္ငံတည္းက တန္ခ်ိန္ (၁၀) သန္း ပို႔မွာျဖစ္ပါသတဲ့။
အစိုးရေတြအေနနဲ႔ ဆန္စပါးအထြက္တိုးေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရင္ လယ္သမားေတြကို ၀င္ေငြတိုးေစၿပီး ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ျပႆနာ ေျဖရွင္းေရး၊ တရားမ၀င္ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားျပႆနာ ေျဖရွင္းေရးနဲ႕ တျခားျပည္တြင္းေရးကိစၥေတြ ေျဖရွင္းရာမွာ အေထာက္အကူျဖစ္ေစတယ္လို႔ အပီခ်တ္က ဆိုပါတယ္။
တခ်ိန္က ကမာၻ႔နံပါတ္ (၁) ဆန္ထြက္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဆန္စပါးပိုမိုထြက္ရွိေအာင္ အားထုတ္လာတာေတြ႔ရေပမယ့္ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းေတြေၾကာင့္ ေဒသတြင္းမွာ တျခားႏိုင္ငံေတြထက္ အမ်ားႀကီး ေနာက္က်က်န္ရစ္တယ္လို႔ ထိုင္းႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံျခားဆန္တင္ပို႔ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ခ်ဴးကီယက္ အိုဖာဆေ၀ါင္ဆီ က သုံးသပ္ပါတယ္။ တကယ့္လက္ေတြ႔မွာလည္း ဆန္ဟာ “ႏိုင္ငံေရးသီးႏွံ” လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ အာဏာသိမ္း မဆလစစ္အစိုးရဟာ အဓိက “ဆန္ျပႆနာ” ကို မေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့လို႔ ေနာက္ဆုံးဇာတ္သိမ္းမလွျဖစ္ခဲ့ရတာပဲ။ “ဆန္ျပႆနာ” နဲ႔ “ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈ” ဟာ ဒဂၤါးတျပားရဲ႕ ေခါင္းနဲ႔ ပန္းပါပဲ။
အခုလက္ရွိ နအဖစစ္ေကာင္စီေခတ္မွာေတာ့ စစ္အစုိးရနဲ႔ နီးစပ္သူ ဦးေတဇပုိင္ ထူးကုမၸဏီ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သူရေရႊမန္းရဲ႕သား ပုိင္ဆုိင္တဲ့ ဧရာေရြႊ၀ါကုမၸဏီ၊ ဆန္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္း ဥကၠ႒ ဦးေအာင္သန္းဦး၊ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပုိင္လီမိတက္ဒါ႐ုိက္တာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တင္ေအးရဲ႕သား ဦးေဇာ္မင္းေအး၊ အတြင္းေရးမႉး (၁) ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တင္ေအာင္ျမင့္ဦးရဲ႕သား ပုိင္ ဧရာဟသၤာကုမၸဏီတို႔ လက္ရွိ ဆန္တင္ပုိ႔ခြင့္ ပါမစ္ရရွိၿပီး ဆန္တင္ပုိ႔ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူတို႔အုပ္စုကို စစ္အာဏာရွင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕“ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္” အဖြဲ႔လို႔ ဆိုရမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္အတြင္း ဆန္တန္ခ်ိန္ (၃) သန္းေက်ာ္ ျပည္ပႏိုင္ငံသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ဖို႔ ရည္ရြယ္တယ္လို႔ သတင္းေတြက ဆိုပါတယ္။
ကိုလိုနီေခတ္ “ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္” ရဲ႕ဆန္ေစ်းကြက္လက္၀ါးႀကီးအုပ္မႈေၾကာင့္ ဆရာစံ လယ္သမားသူပုန္ထခဲ့ၾကတယ္။ အခု စစ္အုပ္စု “ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္” ကေရာ လယ္သမားေတြကို ၀င္ေငြတိုးေစၿပီး ဆင္းရဲမြဲေတမႈေလ်ာ့ပါးေအာင္ လုပ္ေပးမွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတစုနဲ႔ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းေတြ အလိုေတာ္ရိေတြကို ခ်မ္းသာသထက္ ခ်မ္းသာေအာင္ စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္အားလုံးကို လက္၀ါးႀကီးအုပ္ဖို႔လား။
အေျဖက ျမင္ေနရပါၿပီ။ ဆန္ကြဲတျပည္ က်ပ္ (၉၀၀)၊ ငစိန္တျပည္ က်ပ္ (၁၂၀၀)။ ဆန္ေစ်းတက္မႈရဲ႕ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ လတ္တေလာ ရန္ကုန္က စက္႐ံုေပါင္း (၂၀) ေလာက္မွာ လုပ္အားခ တိုးေတာင္းတဲ့ ဆႏၵျပမႈေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနၿပီး တျခားစက္႐ံုေတြကိုလည္း ေန႔စဥ္ဆိုသလို ကူးစက္ေနလာေနပါတယ္။ စစ္အာဏာပိုင္ေတြ ဒီျပႆနာကတဆင့္ သူတို႔အာဏာကို စိန္ေခၚလာမွာ စိုးရိမ္ေနၾကပါၿပီ။ လံုၿခံဳေရးကုိ အထပ္ထပ္အတန္တန္ စီမံေနၾကပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ေခတ္သစ္ “ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္” က ႏိုင္ငံျခားေစ်းကြက္၀င္ေအာင္ စံခ်ိန္မီ ဆန္ထုတ္လုပ္ေနရတဲ့အတြက္ စရိတ္စကႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် ဆန္ေစ်းကလည္း ျမင့္သထက္ ျမင့္လာေနပါၿပီ။ ျပည္တြင္း အလုပ္သမား၊ လယ္သမားေတြ အတြက္ “ျမန္မာႏိုင္ငံဆန္စပါးလုပ္ငန္းအသင္း” က စနစ္တက် တြက္ခ်က္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေပးဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိထားပါရဲ႕လား။ “ဆန္ျပႆနာ” နဲ႔ “ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈ” ဟာ ဒဂၤါးတျပားရဲ႕ ေခါင္းနဲ႔ပန္းလို ဒြန္တြဲေနတယ္ဆိုတဲ့ သင္ခန္းစာကို ေမ့ေလ်ာ့ထားရင္ေတာ့ နအဖရဲ႕“၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ” ဟာ ေခတ္သစ္ဘူလင္ဂ်ာပူးလ္အဖြဲ႔ရဲ႕ ေလာဘေၾကာင့္ ပ်က္ဖို႔ကိန္းျမင္ေနရေၾကာင္းပါ။
ကိုးကား။
(၁) ျမန္မာ့ဆန္စပါးေရာင္း၀ယ္ေရးသမိုင္း၊ ေရးသူ- ဦး၀င္းေမာင္ (ေကာက္ပဲသီးႏွံ)။
(၂) အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာ (၁၉၇၄)။
(၃) Myanmar Plans Reforms to Revive Rice Sector (Source: Reuters 12/02/2010)
(၄) Filling the rice bowl: Newspaper section: Business, Published: 8/03/2010, Bangkok Post.
ဇင္လင္း
၂၂။ မတ္ ၂၀၁၀
ရင္းျမစ္။ ။ေခတ္ျပိဳင္
ကမၻာ့ရာဇ၀င္ကို ေလ့လာမည္ဆိုလ်င္ ႏုိင္ငံအသီးသီး၌ လူစြမ္းေကာင္းေတြ ရႇိခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႕ရလိမ့္မည္၊ ျမန္မာ့ရာဇ၀င္၌လည္း ပုဂံေခတ္က က်န္စစ္သား၊ ငေထြ႐ူး၊ ငလုံးလက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီးဟူ၍ လူစြမ္းေကာင္းေတြရႇိခဲ့ၾကသည္၊ သူတို႔ေလးဦးေလာက္ မေက်ာ္ၾကားေသာ္လည္း အျခားလူစြမ္းေကာင္းေတြ ျမန္မာ ရာဇ၀င္၌ ရႇိခဲ့ၾကသည္၊ လူေတြက လူစြမ္းေကာင္းေတြကို ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးၾကသည္၊ လူစြမ္းေကာင္းကို သူရဲေကာင္းအျဖစ္လည္း သတ္မႇတ္ၾကသည္။ 
