၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာ ၇ ရက္တြင္ ပါတီစံု ဒီမုိကေရစီ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပမည္ဟု စစ္အုပ္စုက ေၾကညာလုိက္၏။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ျပဳလုပ္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္သည္။
၁၉၉ဝ ျပည့္ ေမ ၂၇ ရက္က က်င္းပခဲ့သည့္ ပါတီစံု ဒီမုိကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ ေက်ာ္အၾကာတြင္ ထပ္မံျပဳလုပ္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္သည္။
၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္သူ႔ဘ႑ာမွ က်ပ္ေငြ ၃၅ သန္း ၆ သိန္းေက်ာ္ သံုးစြဲခဲ့ၾက၏။ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္က ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ ေက်ာ္တိုင္ အေကာင္အထည္ ေပၚမလာခဲ့။ ယခုတၾကိမ္ ထပ္မံ၍ ေရြးေကာက္ပြဲတရပ္ကို က်င္းပျပဳလုပ္ရန္ စစ္အုပ္စုက စီစဥ္ေနျပန္သည္။
စစ္အုပ္စုက က်င္းပခဲ့သည့္ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ယခုက်င္းပမည့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြ ၂ ရပ္ကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ပင္ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈမ်ားက မတူကြဲျပား ျခားနား၍ေန၏။
ေကာ္မရွင္
ပါတီစံု ဒီမုိကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပရန္အတြက္ (မဆလ) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္သည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔၌ ပုဂၢိဳလ္ ၅ ဦး ပါ ေကာ္မရွင္အဖဲြ႔ကို ေရြးခ်ယ္ေပးခဲ့၏။ ဦးဘေဌး၊ ဦးစန္းေမာင္၊ ဦးေက်ာ္ညြန္႔၊ ဦးေစာၾကာဒုိး၊ ဆရာခ်ယ္ စသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ားတြင္ ဆရာခ်ယ္ တဦးသည္သာလွ်င္ မဆလျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္ၿပီး က်န္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ ၄ ဦးက မဆလအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္အဖြဲ႔ႏွင့္ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းေဆာင္ေနၾကသူမ်ားမဟုတ္ၾက။ အၿငိမ္းစား အရာရွိေဟာင္းၾကီးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဗုိလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္းေစာၾကာဒုိးဆုိလွ်င္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းဦးႏုႏွင့္အတူ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေနဝင္းအစုိးရကုိ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ခဲ့ဖူးသည္။ အျမင္အရ ေကာ္မရွင္သည္ လြတ္လပ္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ဖဲြ႔စည္းထားသည္ဟု ဆိုႏုိင္သည့္ အေျခအေနျဖစ္သည္။ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္လည္း ေကာ္မရွင္အဖဲြ႔ဝင္ ၅ ဦး အစည္းအေဝးမွ ဦးဘေဌးကို အမ်ားဆႏၵႏွင့္ ေရြးခ်ယ္တာဝန္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္၏။ ေကာ္မရွင္တြင္ ဝန္ထမ္းဟူ၍ ထုိစဥ္က ေကာ္မရွင္႐ံုးၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအးေမာင္သာလွ်င္ ေကာ္မရွင္အတြင္းေရးမႉးအျဖစ္ႏွင့္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္တြင္ ပါဝင္ၾကသည့္သူမ်ား အားလံုးလုိလုိက စစ္အစုိးရ လက္ေအာက္တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ဖူးသည့္ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးသိန္းစုိးသည္ပင္ စစ္အစိုးရအဖဲြ႔တြင္ ဒုတိယတရားသူၾကီးခ်ဳပ္တဦးအျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ဤအတြက္ေၾကာင့္ ေကာ္မရွင္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဆံုးအျဖတ္ ကိစၥအခ်ဳိ႕၌ ‘အထက္သို႔ တင္ျပရမည္’ ဟု ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒က ထုတ္ေဖာ္ေျပာေနျခင္း ျဖစ္သည္။
ေရြးေကာက္ပြဲ အၾကိဳကာလ
၁၉၉ဝ ပါတီစံု ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပရန္ ဦးဘေဌး ဦးေဆာင္သည့္ ေကာ္မရွင္သည္ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ ၂၆ ခုႏွင့္ အခ်ိန္ဇယားကို ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၆ ရက္ေန႔မွစ၍ ထုတ္ျပန္ေၾကညာေပးခဲ့၏။ ေရြးေကာက္ပြဲမက်င္းပမီ ၁၅ လ ႏွင့္ ၁၁ ရက္ ၾကိဳ၍ အသိေပးထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္းကို ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္မွ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၈ ရက္အထိ ၅လ အခ်ိန္ေပးခဲ့သည္။
ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမည့္ရက္ မတုိင္မီ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားဖဲြ႔စည္းထူေထာင္၍ စည္း႐ံုးခြင့္ကာလ ၁၅ လ မွ ၁၈ လ အထိ အခ်ိန္ရခဲ့ၾကသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒႏွင့္ နည္းဥပေဒမ်ားကို ေရြးေကာက္ပြဲ မက်င္းပမီ တႏွစ္မွ် ၾကိဳတင္၍ တုိင္းျပည္သို႔အသိေပး ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့၏။ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္သည္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁ဝ ရက္ေန႔မွစ၍ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမည့္ရက္ကို ၆ လခန္႔ ၾကိဳ၍ေၾကညာေပးထားခဲ့ၿပီး ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အမည္စာရင္း တင္သြင္းရမည့္ ေန႔ရက္ႏွင့္ ျပန္လည္၍ ႐ုပ္သိမ္းႏုိင္သည့္ ေနာက္ဆံုးေန႔ရက္မ်ားကိုလည္း ၄၈ ရက္မွ ၇၂ ရက္အထိ အခ်ိန္ေပးခဲ့သည္။
ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားမွ ေကာ္မရွင္သို႔ တင္သြင္းရမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကုန္က်စရိတ္ေငြမွာ က်ပ္တေသာင္းျဖစ္ၿပီး ခိုင္လံုသည့္မဲ ၂ဝရာႏွုန္းႏွင့္ အထက္ ရရွိပါက ေငြတေသာင္းကို ျပန္၍ ထုတ္ယူခြင့္ ရွိ၏။
ယခုက်င္းပမည့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၾကည့္ပါက ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ခြင့္ကို ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၈ ရက္တြင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒကို ထုတ္ျပန္၍ မွတ္ပံုတင္ခြင့္ ျပဳ၏။ ႏုိဝင္ဘာ ၇ ရက္တြင္ ပါတီစံု ဒီမုိကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကုိ က်င္းပျပဳလုပ္မည္ျဖစ္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ စည္း႐ံုးႏုိင္သည့္ အခ်ိန္ကာလက ၈ လမွ်ပင္ မရွိ။
၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္တြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား အမည္စာရင္း တင္သြင္းရမည့္ ေန႔ရက္ႏွင့္ အခ်ိန္ကာလကို ထုတ္ျပန္၏။ ၾသဂုတ္လ ၁၆ ရက္မွ ၃၁ ရက္အတြင္း တင္သြင္းၾကရမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္က ၁၇ ရက္သာ ရ၏။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအေနျဖင့္ ေကာ္မရွင္သို႔ တင္သြင္းရမည့္ ေငြက က်ပ္ေငြ ၅ သိန္း ျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၾကမည့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအတြက္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးရန္ ရရွိသည့္ ၾကားကာလက ၃ လပင္ မျပည့္။ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား အတြက္ကမူ တစည ႏွင့္ ၾကံ႕ဖြံ႔ပါတီမ်ားမွလြဲ၍ ပါတီဖဲြ႔စည္းတည္ေထာင္မႈ အခက္အခဲ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမည္ တင္သြင္းႏုိင္ေရး အခက္အခဲ၊ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရး အခက္အခဲ စသည့္ အခက္အခဲေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရ၏။
ၿမိဳ ့နယ္လႊတ္ေတာ္
ႏိုဝင္ဘာလ ၇ ရက္တြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟူသည္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ ၇၅ ရာႏွုန္းေသာ ေနရာအတြက္ ေရြးခ်ယ္ၾကရမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္သည္။ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကဲ့သို႔ ၁ဝဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ေရြးေကာက္ပြဲမဟုတ္။ ၂ဝဝ၈ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံတြင္ ျပ႒ာန္းထားေသာ ‘ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္’ သည္ လူဦးေရကို အေျခခံ၍ ဖြဲ႔စည္းရမည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း မဲဆႏၵနယ္ေျမသက္မွတ္ရာ၌ လူဦးေရကို အေျခခံ၍ သတ္မွတ္ရမည့္အစား ၿမိဳ႕နယ္တခုခ်င္းအလုိက္ မဲဆႏၵနယ္ေျမသတ္မွတ္ျပန္သည္။ ၿမိဳ႕နယ္တခုခ်င္းစီက လူဦးေရ ထူထပ္သိပ္သည္းမႈခ်င္းက မတူ။ ေဝးလံသည့္ ေတာင္တန္းေဒသရွိ ၿမိဳ႕နယ္၏ လူဦးေရႏွင့္ ရန္ကုန္တုိင္း၊ မႏၲေလးတိုင္း၊ ဧရာဝတီတုိင္းတို႔ရွိ ၿမိဳ႕နယ္တၿမိဳ႕နယ္ရွိ လူဦးေရခ်င္းကမတူ။
ဤတြင္ လူဦးေရကို အေျခခံ၍ ဖြ႔ဲစည္းမည့္ ‘ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္’ ဟူသည့္ အႏွစ္သာရပ်က္၍ေနၿပီ။ ဤသို႔ ၿမိဳ႕နယ္တခု မဲဆႏၵနယ္တခုဟူ၍ စတုတ္တိုက္ထားသည္မွာ စစ္အုပ္စုအတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိသည္။ အသစ္ဖဲြ႔စည္းခဲ့ၾကသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနျဖင့္ ထုိသို႔ မဲဆႏၵနယ္ေျမမ်ားတြင္ သြားေရာက္၍ ဝင္ေရာက္အေရြးခ်ယ္ခံရန္မွာ မည္သို႔မွ်မျဖစ္ႏုိင္။ ဤအတြက္ ထိုမဲဆႏၵနယ္ေျမမ်ားသည္ တစညႏွင့္ ၾကံ့ဖြံ႔အတြက္ အသင့္ျပင္ထားေပးျခင္းသာဟု ဆုိရမည္။
ႏိုဝင္ဘာ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအၾကား ေျပးလမ္းက မညီ။ ‘ဝင္ခ်င္ဦးဟ … ေရြးေကာက္ပြဲ’ ဟူ၍ပင္ ညည္းရမလို ျဖစ္ေန၏။
မင္းဟန္
ရင္းျမစ္။ ။mazzimaburmese.com
“ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လတုန္းက ႐ုပ္ျမင္သံၾကား လိုင္းသစ္တခုကို ျပန္ၾကားေရးနဲ႔ ေပါင္းၿပီး အဓိက ႏိုင္ငံတကာ ပရိသတ္အတြက္ ဆိုၿပီး လႊင့္ခဲ့တယ္။ အခု လိုင္းသစ္က ရတနာပံု တယ္လီပို႔နဲ႔ ေရႊသံလြင္ ေပါင္းၿပီး ျပည္တြင္း ပရိသတ္ေတြ ႏိုင္ငံတကာ ႐ုပ္သံလိုင္း ၾကည့္လို႔ရေအာင္ အင္တာနက္ စနစ္လိုင္းကေန အေျခခံၿပီး လႊင့္သြားမွာ”ဟု ေရႊသံလြင္ မီဒီယာမွ တာ၀န္ရွိသူ တဦးကေျပာ သည္။ 
