ၿပီးခဲ့သည့္ ၆၅ ႏွစ္ေျမာက္ တပ္မေတာ္ေန႔က အေလးျပဳ ခံေနေသာ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ ဖိႏွိပ္သူ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေ႐ႊ (ဓာတ္ပုံ - Getty Images)
ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆို ေရးသားျခင္း မျပဳႏိုင္ရန္ ဂ်ာနယ္လစ္၊ ဘေလာ့ဂါႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊက အက်ဥ္းခ်ထား သည္ဟု RSF ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
NLD ေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္ၿပီး ဝါရင့္ သတင္းစာဆရာလည္း ျဖစ္သူ ဦးဝင္းတင္က ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွိေသာ လြတ္လပ္သည့္ အတုိင္းအတာ ရွိသင့္သည္ဟု သံုးသပ္သည္။
“လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာက ရိုက္ခ်ိဳးခံရတဲ့ အခါလည္း ရွိတယ္၊ လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာ ႐ုန္းကန္မႈရွိရတယ္၊ ကိုယ့္အေပၚလာၿပီး တင္းက်ပ္ ဖိႏွိပ္တာေတြကို ငံု႔မခံရဘူး”ဟု ဦးဝင္းတင္က ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွ မဟုတ္၊ မည္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလမဆို ျပည္သူမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္၊ ေျပာဆိုခြင့္၊ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ရွိသင့္သည္ဟု ဆိုေၾကာင္း၊ စစ္အစိုးရ စာေပစိစစ္ေရးမႉးကမူ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးသြားမွသာ စာေပစိစစ္ေရး မရွိႏိုင္ေတာ့ဟု ေျပာေၾကာင္း ဦးဝင္းတင္က ဆိုသည္။
“စာေပစိစစ္ေရးမႉး ေျပာတာက သည္းခံပါတဲ့၊ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးသြားရင္ေတာ့ စာေပစိစစ္ေရးဆိုတာလည္း ရွိေတာ့မွာ မဟုတ္ ဘူးတဲ့၊ အခုေတာ့ ရွိေနတယ္၊ ဒါကို ဆင္ေျခမတက္နဲ႔၊ ဒီအတိုင္းပဲ လက္ခံလို႔ ေျပာတဲ့သေဘာျဖစ္ေနတယ္”ဟု ဦးဝင္းတင္က ေဝဖန္သည္။
ႏိုင္ငံေရး သတင္းမ်ားကို ျပည္တြင္း ပုဂၢလိက ဂ်ာနယ္မ်ားက စတင္ေဖာ္ျပလာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္(NLD)၏ သတင္းတခ်ိဳ႕ကို မတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္ အစည္းအေဝး မတိုင္ခင္ မွစ၍ ေဖာ္ျပခြင့္ျပဳေၾကာင္း သိရသည္။
ျပည္တြင္းမွ ဂ်ာနယ္လစ္တဦးက“ဂ်ာနယ္ေတြမွာ ႏုိင္ငံေရး အခ်ပ္ပုိ ထည့္ၾကတယ္၊ စီးပြားေရးအရဆုိရင္ ဂ်ာနယ္ေစ်းကြက္မွာ အခ်ိန္ကုိက္ စီးပြား႐ွာတဲ့ သေဘာပါပဲ၊ လက္ရွိ လူစိတ္ဝင္စားမႈ မ်ားႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကုိ ေဖာ္ျပတာပဲ၊ ေနာက္တခုက ႏုိင္ငံေရး(လက္႐ွိမွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ)ဆုိင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ စာဖတ္ပရိသတ္ကုိ ခ်ျပေပးတာပါ”ဟု ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ စာေပစိစစ္ေရးအေနႏွင့္ အစိုးရမူဝါဒကို ဆန္႔က်င္မႈထက္ ေထာက္ခံမႈ ပိုမ်ားသည့္ အေရးအသားဆိုလွ်င္ ဆင္ဆာ ပိုလြတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ၄င္းက ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။
ထိုသို႔ ေဖာ္ျပရာတြင္ ျပည္တြင္းဂ်ာနယ္မ်ား၌ ဘက္လိုက္သည့္ သေဘာ ရွိေနမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ NLD ျပန္ၾကားေရး အဖြဲ႔ဝင္ ဦးအုန္းႀကိဳင္က“စာေပစိစစ္ေရးက တဖက္သတ္ခြင့္ျပဳလို႔ တဖက္သတ္ ေဖာ္ျပထားတာ ေနမွာေပါ့၊ တဖက္ပိတ္ထားေသာ လြတ္လပ္ခြင့္ေပါ့၊ ဆင္ဆာရွိေနသေရြ႕ဘယ္လိုလုပ္ လြတ္လပ္တယ္ ေျပာလို႔ရမလဲ၊ ဆင္ဆာေအာက္က လြတ္လပ္ခြင့္ေပါ့” ဟု ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ ျပည္တြင္းမွ အယ္ဒီတာ တဦးကမူ“႐ႈေထာင့္ ႏွစ္ခုက ေရးေပမယ့္ စိစစ္ေရးက တဖက္ကို ျဖဳတ္ပစ္လိုက္ေရာ၊ counter လုပ္ထားတာကို ျဖဳတ္လိုက္ေတာ့ တဖက္ေစာင္းနင္း ေရးသလို ျဖစ္သြားတာ ႀကံဳရတယ္”ဟု ဆိုသည္။
စာေရးဆရာ၊ အယ္ဒီတာ ေမာင္ဝံသက အစိုးရကိုယ္တိုင္ စိတ္ဝင္စားေနသျဖင့္ ဆင္ဆာ မျဖတ္ေတာက္ျဖင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ေျပာဆိုသည္။
“အစိုးရ ကိုယ္တိုင္က ၉၀ မွာ အဓိက ႏုိင္ထားတဲ့ ပါတီႀကီး မွတ္ပံုမတင္တာကို သိခ်င္ပံု၊ စိတ္ဝင္စားပံုရတယ္၊ ဦးခင္ေမာင္ေဆြ တို႔က ဝင္မယ္ဆိုတဲ့ လိုင္းကို တင္တာကို၊ ဒီေတာ့ ဦးခင္ေမာင္ေဆြတို႔ ဘာေျပာမလဲ၊ သူတို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ဘာရွိမလဲ၊ သိခ်င္ပံု ရတယ္၊ စာဖတ္တဲ့သူထက္ အာဏာပိုင္ေတြက ပိုသိခ်င္ပံုရတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ခြင့္ျပဳတာ ျဖစ္မယ္”ဟု ေမာင္ဝံသက ေျပာသည္။
ျပည္တြင္းမွ ဘေလာ့ဂါ တဦးက“ျပည္တြင္း သတင္းေတြက လြတ္လပ္မႈ မရွိေတာ့ ဖတ္ရတဲ့လူပါ လြတ္လပ္မႈ မရွိသလို ခံစား ရလို႔ မဖတ္ျဖစ္ေတာ့တာ ၾကာၿပီ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ ဝယ္လာရင္ေတာ့ ဖတ္ျဖစ္တာေပါ့ေလ၊ အင္တာနက္ေပၚကပဲ အမ်ားဆံုး ဖတ္ပါတယ္”ဟု ဆိုသည္။
ေလွ်ာက္ထားသည့္ ပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ က်လာလွ်င္ ျပည္တြင္းဂ်ာနယ္မ်ားက ပိုမို ေရးသား ေဖာ္ျပလာၾကဖြယ္ ရွိသည္ဟု အယ္ဒီတာတဦးက သံုးသပ္သည္။
“ဆင္ဆာရွိေတာ့ ဆင္ဆာနဲ႔ လြတ္မယ့္ လမ္းေၾကာင္းေလာက္ပဲ လုပ္ၾကတာပဲေလ၊ ပါတီေတြက ေလွ်ာက္ထားဆဲရွိေသးတယ္၊ မွတ္ပံုတင္က်ၿပီးရင္ ဒီထက္ပိုၿပီး ေရးလာၾကမယ္၊ ေရွ႕ေလွ်ာက္ ပိုမ်ားလာမယ္ ထင္တယ္”ဟု ယင္းအယ္ဒီတာက ေျပာသည္။
မီဒီယာအမ်ားစုက ဘက္မလိုက္ဘဲ လုပ္လိုေၾကာင္း၊ ဘက္လိုက္သူလည္း ရွိေၾကာင္းႏွင့္ ပါတီမ်ားကလည္း ခ်ဥ္းကပ္လာႏိုင္ ေၾကာင္း ၄င္းက ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။
ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ ထုတ္ေဝလိုသည့္ ပါတီ၏ မူဝါဒ၊ သေဘာထားရပ္တည္ခ်က္၊ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရးဆိုင္ရာ အေၾကာင္း အခ်က္အလက္မ်ား ပါရွိေသာ စာရြက္စာတမ္း၊ စာအုပ္ႏွင့္ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားကို စာေပစိစစ္ေရးသို႔ ၾကိဳတင္ စိစစ္မႈခံယူ ရန္ မလိုဘဲ ထုတ္ေဝႏိုင္ေၾကာင္း မတ္လကုန္တြင္ စစ္အစိုးရက ပါတီမ်ားကို အသိေပးခဲ့သည္။
“ပါတီေတြကိုလည္း ထုတ္ေဝခြင့္ ေပးမယ္ ေျပာထားျပီးသားေလ၊ ဆင္ဆာ မတင္ရဘူး၊ ထုတ္ေဝၿပီးမွ ေကာ္ပီတင္လိုက္႐ံုပဲ၊ မႀကိဳက္ရင္ေတာ့ အဲဒီစာေစာင္ကို ပိတ္မွာေပါ့”ဟု ဂ်ာနယ္လစ္တဦးက ေျပာသည္။
လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္းေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်ခံထားရသူမ်ားထဲတြင္ လူရႊင္ေတာ္ ဇာဂနာ၊ ဘေလာ့ဂါ ေနဘုန္းလတ္၊ ကဗ်ာဆရာ ေစာေဝ စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။
ေထာင္ဒဏ္ ၂၇ ႏွစ္ေက်ာ္ ခ်မွတ္ခံရေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ(DVB) သတင္းဌာနမွ ႐ုပ္သံ သတင္းေထာက္ တဦး ျဖစ္သူ မလွလွ၀င္း၏ အယူခံကုိ မေကြးတိုင္း တရားရုံးက ဧၿပီလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ပယ္ခ်ခဲ့သည္။
ျပည္ပသို႔ သတင္းမ်ားပို႔သည္၊ ဗီဒီယိုမ်ား ပို႔သည္ဟု သံသယရွိသူမ်ားကိုလည္း စစ္အစိုးရက ဖမ္းဆီးလ်က္ရွိရာ ေနာက္ဆံုး ဖမ္းဆီးခံရသူမ်ားမွာ သတင္းေထာက္ ဦးေဇယ်ႏွင့္ သားျဖစ္သူ စည္သူေဇယ်တို႔ ျဖစ္သည္။ သႀကၤန္အၾကတ္ေန႔ ရန္ကုန္ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈတြင္ ဓာတ္ပံု႐ိုက္သျဖင့္ ဧၿပီ ၁၇ ရက္ေန႔က ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ရင္းျမစ္။ ။ဧရာ၀တီ
