Friday, January 22, 2010
အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ဆိုရာ၀ယ္(ေနာက္ဆံုးပိုင္း)
ဒီ လိ ု နဲ႕ အခ်ိ န္ ေတြၾကာလာတဲ့ အခါမွ ာ ပဋိ ပကၡ ဆက္ ျဖစ္ ေနရတာဟာ ေပးဆပ္ ရတာ သိ ပ္ ၾကီ းလြန္ းတဲ့ အေျခအေန ႏွ စ္ ဘက္ စလံ ု းမွ ာ ျဖစ္ လာပါတယ္ ။ ပဋိ ပကၡ စတင္ ျဖစ္ ပြားစဥ္ က ရည္ မွ န္ းခ်က္ ေတြကလဲ အသြင္ ေျပာင္ းလဲလာပါတယ္ ။ အမ်ားစု ကလဲ ေထာက္ ခံ အားေပးမွ ဳေလ်ာ့ က်လာပါတယ္ ။ အဲဒီ မွ ာတင္ ဒီ ၤပဋိ ပကၡ ကိ ု ဘယ္ လိ ု အဆံ ု းသတ္ သင္ ့ သလဲ၊ ဘယ္ လိ ု အေပးအယူ လု ပ္ သင္ ့ သလဲဆိ ု တာ ႏွ စ္ ဘက္ စလံ ု းက စဥ္ းစားလာၾကပါေတာ့ တယ္ ။ ဒီ လိ ု ျဖစ္ လာတဲ့ အေျခအေနကိ ု conflict de-escalation အဆင္ ့ လိ ု ႕ သတ္ မွ တ္ ၾကပါတယ္ ။ ဥပမာ- ေတာင္ အာဖရိ က သမၼ တ de Klerk ဟာ အမ်ိ ဳးသားပါတီ နဲ႕ ေတာင္ အာဖရိ က လူ ျဖဴမ်ားရဲ႕ ရည္ မွ န္ းခ်က္ ေတြကိ ု ျပန္ လည္ ျပဳျပင္ ျပီ း၊ ႏိ ု င္ ငံ သစ္ ကိ ု ျပန္ လည္ တည္ ေထာင္ ဖိ ု ႕အတြက္ ကနဦ းဒီ မိ ု ကေရစီ ေျပာင္ းလဲမွ ု ျဖစ္ စဥ္ အေနနဲ႕ incumbent-led caretaker government ကိ ု စတင္ ခဲ့ ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္ ့ လဲ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ နဲ႕ ပဋိ ပကၡ ေျဖရွ င္ းမွ ဳ
(conflict/ dispute settlement) အဆင္ ့ ကိ ု ထပ္ ေရာက္ သြားျပီ း၊ ပဋိ ပကၡ ျဖစ္ ပြားျပီ းေနာက္ ပိ ု င္ း ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရးတည္ ေဆာက္ မွ ဳနဲ႕ အမ်ိ ဳးသား ရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ေတြ ေပၚထြက္ လာခဲ့ တာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ေတာင္ အာဖရိ ကႏိ ု င္ ငံ က အမ်ိ ဳူ သားရင္ ၾကား ေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ အျပင္ တျခားအမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ မ်ားျဖစ္ တဲ့ အာဂ်င္ တီ းနား၊ ခ်ီ လီ ၊ ဥ႐ု ေဂြး၊ El Salvador၊ Guatemala၊ ခ်က္ ကိ ု စလိ ု ဗက္ ကီ းယား၊ အယ္ လ္ ေဘးနီ းယား၊ ဘူ လ္ ေဂးရီ းယား၊
႐ိ ု ေမးနီ းယား၊ ပိ ု လန္ ၊ ဟန္ ေဂရီ ၊ ဂ်ာမဏီ နဲ႕ စပိ န္ ႏိ ု င္ ငံ မ်ားမွ ာလဲ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ဆိ ု တာ conflict de-escalation (သိ ု ႕မဟု တ္)conflict settlement အဆင္ ့ ေတြေနာက္ ပိ ု င္ းမွ ာမွ ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရးတည္ ေဆာက္ မွ ဳနဲ႕အတူ တြဲဖက္ ေပၚလာတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ အဆင္ ့ ဆင္ ့ ေတြဟာ အဆင္ ့ လိ ု က္ ျဖစ္ ေပမယ္ ့ တခ်ိ ဳ႕အဆင္ ့ ေတြမွ ာ ရပ္ တန္ ႕ေနတာမ်ိ ဳး၊ ေနာက္ ျပန္ ဆု တ္ သြားျပီ းမွ အရွ ိ န္ ယူ ျပီ း တဆင္ ့ ျပန္ တက္ တာမ်ိ ဳးေတြလဲ ရွ ိ တတ္ ပါတယ္ ။ ဘယ္ လိ ု ပဲျဖစ္ ျဖစ္ conflict de-escalation မျဖစ္
ျပီ းသေ႐ြ႕ စစ္ မွ န္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တာ ျဖစ္ ေပၚလာမွ ာ မဟု တ္ ပါဘူ း။ အခု ဆက္ လက္ ျပီ း ျမန္ မာ့ အေရးမွ ာ လတ္ တေလာ အလြန္ ေရပန္ းစားေနတဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တဲ့ စကားလံ ု းဟာ လက္ ရွ ိ အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါနဲ႕ ကိ ု က္ ညီ မွ ဳ ရွ ိ မရွ ိ ဆိ ု တာကိ ု ဆက္ လက္ တင္ ျပပါမယ္ ။ ျမန္ မာ့ အေရးျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ မွ ာ သက္ ဦ းဆံ ပိ ု င္ ဘု ရင္ စနစ္ က်င္ ့ သံ ု းခဲ့ စဥ္ တု န္ းက စနစ္ ေၾကာင္ ့ ျဖစ္ ပြားခဲ့ တဲ့ ပဋိ ပကၡ ေတြ ရွ ိ ပါတယ္ ။ ဒါေတြဟာ ဗမာလူ မ်ိ ဳးစု နဲ႕ မြန္ လူ မ်ိ ဳးစု အၾကား၊ ဗမာလူ မ်ိ ဳးစု နဲ႕ ရွ မ္ းလူ မ်ိ ဳးစု အၾကား၊ ဗမာလူ မ်ိ ဳးစု နဲ႕ ရခိ ု င္ လူ မ်ိ ဳးစု အၾကားမွ ာ ျဖစ္ ပြားတဲ့ ပဋိ ပကၡ ေတြမဟု တ္ ပါဘူ း။ ေရွ းေခတ္ တပ္ မေတာ္ ေတြရဲ႕ ဖြဲ႕စည္ းပံ ု စနစ္ ၊ တပ္ မေတာ္ ေတြကိ ု အာဏာတပ္ မက္ တဲ့ ဘု ရင္ ေတြက ကိ ု ယ္ လိ ု ရာဆြဲယူ အသံ ု းခ်လိ ု ႕ ရႏိ ု င္ တဲ့ သက္ ဦ းဆံ ပိ ု င္ ဘု ရင္ စနစ္ ေတြေၾကာင္ ့ အိ မ္ ၾကက္ ခ်င္ းအိ ု းမဲသု တ္ အခြပ္ ခံ ခဲ့ ရတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ နယ္ ခ်ဲ႕ေခတ္ ေရာက္ ေတာ့ လဲ ဒီ အတိ ု င္ းပါပဲ။ တိ ု င္ းရင္ းသားစည္ းလံ ု းညီ ညြတ္ ေရးဟာ နယ္ ခ်ဲ႕စနစ္ ရဲ႕ အု ပ္ ခ်ဳပ္ ေရး ယႏၱ ရားတည္ တံ ့ ခိ ု င္ မာမွ ဳကိ ု ျခိ မ္ းေခ်ာက္ ႏိ ု င္ တဲ့ အႏၱ ရာယ္ ျဖစ္ တာေၾကာင္ ့ နယ္ ခ်ဲ႕စနစ္ က ေသြးခြဲအု ပ္ ခ်ဳပ္ မွ ဳေတြ ျပဳလု ပ္ ထားခဲ့ ပါတယ္ ။ လြတ္ လပ္ ေရးရျပီ းခ်ိ န္ ေရာက္ တဲ့ အခါက်ေတာ့ လဲ စစ္ မွ န္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး လု ပ္ ရမယ္ ့ အေျခအေန ေရာက္ ခ်ိ န္ မွ ာမွ အေထြေထြ ျပႆနာမ်ိ ဳးစံ ု ေၾကာင္ ့ ျမန္ မာ့ ေျမဟာ စစ္ တလင္ းျပင္ ျဖစ္ ခဲ့ ရျပန္ ပါတယ္ ။ စစ္ တလင္ းျပင္ ေျမမွ ာ ႏိ ု င္ ငံ ေတာ္ ကာကြယ္ ေရးအင္ အားစု ျဖစ္ တဲ့ တပ္ မေတာ္ ရဲ႕ အခန္ းက႑က တစတစ ၾကီ းထြားလာတတ္ တာ ထံ ု းစံ ပါပဲ။ လူ ႕သေဘာသဘာ၀ဆိ ု တာက ေနရာေပးလြန္ းတာခံ ရရင္ သူ ဟာ မရွ ိ မျဖစ္ အေရးပါေနတယ္ လိ ု ႕ ခံ စားရတတ္ ပါတယ္ ။ အဲဒီ အခါမွ ာ စိ တ္ သေဘာထားမွ န္ သူ က လု ပ္ စရာရွ ိ တာ ဆက္ လု ပ္ ျပီ း၊ စိ တ္ သေဘာထား မျပည္ ့ သူ က လု ပ္ ပိ ု င္ ခြင္ ့ ကိ ု လိ ု တာထက္
တိ ု းခ်ဲ႕လာတတ္ ပါတယ္ ။ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ ေရးရာမွဒီ အတိ ု င္ းျဖစ္ ခဲ့ ေတာ့ တာပါပဲ။ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ ရဲ႕ အဲဒီ ေခတ္ က ေခါင္ းေဆာင္ ေတြက စိ တ္ ထားမမွ န္ ပါဘူ း။ ျပည္ တြင္ းစစ္ အရွ ိ န္ ေၾကာင္ ့ တပ္ မေတာ္ ရဲ႕ အခန္ းက႑တိ ု းျမင္ ့ လာမွ ဳကိ ု အခြင္ ့ ေကာင္ းယူ ျပီ း၊ ႏိ ု င္ ငံ ေတာ္ ကာကြယ္ ေရး အင္ အားစု အဆင္ ့ ကေန ႏိ ု င္ ငံ ေတာ္ ရဲ႕ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ မွ ဳအခန္ းက႑ကိ ု တိ ု းျမွ င္ ့ ေနရာယူ ပါေတာ့ တယ္ ။ ဒီ လိ ု တိ ု းျမင္ ့ ေနရာယူ လာမွ ဳမွ ာလဲ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးကိ ု ဦ းတည္ တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ မွ ဳကိ ု ျပဳလု ပ္ ျခင္ းမရွ ိ တာေၾကာင္ ့ အစိ ု းရ၊ တပ္ မေတာ္ ၊ ျပည္ သူ ဆိ ု တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ တခု မွ ာ အေရးၾကီ းတဲ့ ၾတိ ဂံ သ႑ာန္ ျဖစ္ တည္ မွ ဳက ပ်က္ သြားပါတယ္ ။ အစိ ု းရေနရာကိ ု တပ္ မေတာ္ က အျပီ းအပိ ု င္ ရယူ လိ ု က္ ပါတယ္ ။ ျပည္ သူ အက်ိ ဳးစီ းပြားနဲ႕ တိ ု က္ ရိ ု က္ ဆန္ ႕က်င္ တဲ့ လု ပ္ ရပ္ ေတြေၾကာင္ ့ ျပည္ သူ နဲ႕ ဆန္ ႕က်င္ ဘက္ ျဖစ္ လာပါတယ္ ။ ျပည္ သူ နဲ႕ စစ္ အစိ ု းရအၾကားက ပဋိ ပကၡ ေတြ ပိ ု မိ ု ျပင္ းထန္ လာပါတယ္ ။ စစ္ အာဏာရွ င္ ကိ ု ေတာ္ လွ န္ တဲ့ လူ တန္ းစားတရပ္ ထြက္ ေပၚလာပါတယ္ ။ အေျမာ္ အျမင္ ရွ ိ တဲ့ ေတာ္ လွ န္ ေရးေခါင္ းေဆာင္ မ်ား ဦ းေဆာင္ တဲ့ လူ မ်ိ ဳးစု ေတြအခ်င္ းခ်င္ းအၾကား ညီ ညြတ္ မွ ဳကိ ု တည္ ေဆာက္ ႏိ ု င္ လာတာနဲ႕အမွ ် ဘံ ု ရန္ သူ ကိ ု ဆန္ ႕က်င္ တဲ့ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ ေတြ ထြက္ ေပၚလာပါတယ္ ။ လြတ္ လပ္ ေရးရျပီ းစဥ္ ကာလကေန ၁၉၈၈ ခု ႏွ စ္ အထိ ကာလတေလွ ်ာက္ မွ ာ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ နဲ႕ လူ မ်ိ ဳးစု စစ္ တပ္ ေတြအၾကား၊ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ နဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးကိ ု ဦ းစားေပးစဥ္ းစားတဲ့ ေျမေပၚေျမေအာက္ အဖြဲ႕အစည္ းေတြအၾကားမွ ာ စစ္ ေရးတိ ု က္ ပြဲ၊ ႏိ ု င္ ငံ ေရးတိ ု က္ ပြဲေတြ အမ်ားအျပားေပၚထြက္ ခဲ့ ပါတယ္ ။ ပဋိ ပကၡ ေတြဟာ conflict emergence အဆင္ ့ ကိ ု ေရာက္ သြားလိ ု က္ ၊ conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု ဆက္ မတက္ သြားပဲ ရပ္ တန္ ႕ေနလိ ု က္ ၊ ရံ ဖန္ ရံ ခါမွ ာလဲ latent conflict အဆင္ ့ ကိ ု ျပန္ က်သြားလိ ု က္ နဲ႕ ျဖစ္ ေနခဲ့ ပါတယ္ ။ အခု က်ြန္ မ ဆန္ းစစ္ ခ်က္ က
တမ်ိ ဳးသားလံ ု အဆင္ ့ ၊ တႏိ ု င္ ငံ လံ ု းအဆင္ ့ ကိ ု ေျပာေနတာျဖစ္ ပါတယ္ ။ လူ မ်ိ ဳးစု တစု ခ်င္ းအလိ ု က္ သီ းျခားဆန္ းစစ္ မယ္ ဆိ ု ရင္ ေတာ့ အသြင္
သဏၭ ာန္ က တမ်ိ ဳးျဖစ္ ပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ဒီ လိ ု နဲ႕ ၁၉၈၈ ခု ၊ ဖု န္ းေမာ္ အေရးအခင္ းဟာ ျပည္ သူ လူ ထု နဲ႕ အာဏာရွ င္ အစိ ု းရအၾကားမွ ာ ရွ ိ ေနခဲ့ တဲ့
latent conflicts ေတြအားလံ ု းကိ ု ေဖာက္ ခြဲပစ္ လိ ု က္ တဲ့ triggering event ျဖစ္ သြားခဲ့ ပါတယ္ ။ အဲဒီ မွ ာတင္ conflict emergence အဆင္ ့ ျဖစ္ သြားျပီ း၊ conflict escalation အဆင္ ့ အထိ ၾကီ းထြားသြားခဲ့ ပါတယ္ ။ ဒီ ပဋိ ပကၡ ဟာ တစတစနဲ႕ ဆက္ ျပီ း ၾကီ းထြားလာလိ ု က္ တာ ႏွ စ္ ဘက္ စလံ ု းေျခကု န္ လက္
ပမ္ းက်တဲ့ အဆင္ ့ (stalemate) ကိ ု ေရာက္ လု နီ းနီ း ျဖစ္ ခဲ့ ပါတယ္ ။ စစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ ကေန အမ်ိ ဳးသားညီ လာခံ ကိ ု ရပ္ တန္ ႕ထားရျပီ း၊ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ ကလဲ မာနယ္ပေလာက်ျပီ း ေနာက္ ပိ ု င္ း စစ္ ေရး၊ ႏိ ု င္ ငံ ေရးက်ဆင္ းလာတဲ့ အေျခအေနကိ ု ေခၚဆိ ု တာျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ ႏွ စ္ ဘက္ စ
လံ ု းက မရွ ံ ဳးမႏိ ု င္ အေျခအေနကေန conflict de-escalation အဆင္ ့ ကိ ု ဆက္ သြားဖိ ု ႕ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ မွ ဳေတြ မရွ ိ ခဲ့ ပါဘူ း။ ဒီ အေျခအေနမွ ာ ႏွ စ္ ေပါင္ းမ်ားစြာရွ ိ ေနျပီ းမွ အတိ ု က္ အခံ ဘက္ ကလဲ ႏိ ု င္ ငံ တကာစစ္ မ်က္ ႏွ ာနဲ႕ ထိ ု းစစ္ ျပန္ ဆင္ လာခဲ့ သလိ ု ၊ စစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ ကလဲ လမ္ းျပေျမပံ ု ခု နစ္ ဆင္ ့ နဲ႕ ေအာင္ ပြဲရယူ ဖိ ု ႕ ျပန္ ျပီ း ၾကိ ဳးစားလာၾကပါတယ္ ။ Conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု ျပန္ ေရာက္ သြားတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ အတိ ု က္ အခံ မ်ားရဲ႕ ႏိ ု င္ ငံ တကာထိ ု းစစ္ ျဖစ္ တဲ့ ကု လသမဂၢ လံ ု ျခံ ဳေရးေကာင္ စီ အေရးယူ မွ ဳ မေပါက္ ေျမာက္ လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ႏွ စ္ ဘက္ အၾကား ပဋိ ပကၡ ဟာ latent conflict အဆင္ ့ အထိ ျပန္ ေလ်ာ့ က်သြားပါတယ္ ။ ဒီ အေျခအေနမွ ာပဲ ေလာင္ စာဆီ ေစ်းႏွ ု န္ းတက္ မွ ဳနဲ႕ ပခု ကၠ ဴသံ ဃာေတာ္ မ်ား ႐ိ ု က္ ႏွ က္ ခံ ရမွ ဳေတြဟာ conflict emergence အဆင္ ့ ကိ ု ျဖစ္ ေစခဲ့ တဲ့ triggering events ေတြပဲျဖစ္ ပါတယ္ ။ အဲဒီ ကေန အရွ ိ န္ ယူ ျပီ း conflict escalation အဆင္ ့ ျဖစ္ တဲ့ ေရႊ ၀ါေရာင္ ေတာ္ လွ န္ ေရးၾကီ း ေပၚထြက္ လာခဲ့ ပါတယ္ ။ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ ကသာ လူ ထု တိ ု က္ ပြဲအတြက္ ၾကိ ဳတင္ ျပင္ ဆင္ ထားမွ ဳ၊ ႏိ ု င္ ငံ တကာအေပၚမွ ာ အလြန္ အကၽြံ အားကိ ု းမွ ဳနဲ႕ အခ်ိ န္ အခါမဟု တ္ ပဲ ေခၚဆိ ု ထားခဲ့ တဲ့ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ဆိ ု တာ မရွ ိ ထားခဲ့ ရင္ ဒီ လိ ု အေျခအေနမ်ိ ဳးဆိ ု တာ အတိ ု က္ အခံ ဦ းေဆာင္ တဲ့ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရ (သိ ု ႕မဟု တ္ ) ပါ၀ါရွ ယ္ ယာ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရ ဖြဲ႕စည္ းျခင္ း၊ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ျပဳလု ပ္ ျခင္ း၊ ေရြးေကာက္ ပြဲက်င္ းပျခင္ း၊ တိ ု င္ းျပည္ တည္ ေဆာက္ မွ ဳနဲ႕ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ စတင္ ျခင္ း လု ပ္ ငန္ းစဥ္ အဆင္ ့ ဆင္ ့ ကိ ု ဆက္ တက္ သြားလိ ု ႕ ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိ ဳးျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ ပထမဆံ ု းလု ပ္ ရမယ္ ့ အလု ပ္ ကိ ု ေက်ာ္ ျပီ း နအဖကေန ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ေခၚမေယာင္ အသံ ထြက္ လာခဲ့ ပါတယ္ ။ ဒါကိ ု ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ျဖစ္ သြားႏိ ု င္ လား၊ မျဖစ္ သြားႏိ ု င္ ဘူ းလားဆိ ု တဲ့ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိ န္ အခါကိ ု မသံ ု းသပ္ ခဲ့ တဲ့ အတိ ု က္ အခံ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕ေတြကလဲ ေထာက္ ခံ ၾကိ ဳဆိ ု ၾကပါေတာ့ တယ္ ။ အဲဒီ မွ ာတင္ ကိ ု ယ္ ့ လက္ နက္ ဟာ တဘက္ က ရန္ သူ ရဲ႕ လက္ နက္ ျဖစ္ သြားပါတယ္ ။ ဒါကိ ု ပဲ အသံ ု းခ်ျပီ း နအဖစစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ ကလဲ conflict escalation အဆင္ ့ မွ ာ သူ တိ ု ႕ဘက္ က အႏိ ု င္ ရေရးအတြက္ လမ္ းျပေျမပံ ု အဆင္ ့ ဆင္ ့ ကိ ု အျမန္ အဆန္ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ ပါေတာ့ တယ္ ။ ဒါကိ ု counter-action လု ပ္ ဖိ ု ႕ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ မွ ာ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ အဆင္ ့ ဆင္ ့ မရွ ိ ခဲ့ ပါဘူ း။ အဲဒီ မွ ာတင္ ေရႊ ၀ါေရာင္ ေတာ္ လွ န္ ေရးနဲ႕အတူ ျမင္ ့ တက္ လာခဲ့ တဲ့ ျပည္ သူ လူ ထု ရဲ႕ ႏိ ု င္ ငံ ေရး ေရခ်ိ န္ ဟာ ျပန္ ေလ်ာ့ က်သြားပါတယ္ ။ latent conflict အဆင္ ့ ကိ ု ျပန္ ေရာက္ သြားပါတယ္။နအဖဘက္ ကလဲ ဒီ အေျခအေနကိ ု အခြင္ ့ ေကာင္ းယူ ျပီ း လမ္ းျပေျမပံ ု ကိ ု တဆင္ ့ ခ်င္ းဆက္ တိ ု းပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ လဲ စစ္ တပ္ တြင္ းက ၇၅- ၂၅ % နဲ႕ ပတ္ သက္ ျပီ း မေက်လည္ မွ ဳအေျခအေနေတြ၊ လမ္ းျပေျမပံ ု နဲ႕ ပတ္ သက္ ျပီ း လူ ထု ရဲ႕ မေက်နပ္ မွ ဳေတြ၊ ကမၻ ာ့
စီ းပြားေရးပ်က္ ကပ္ ရဲ႕ ဂယက္ ရိ ု က္ မွ ဳေတြ၊ အေထြေထြ ျပႆနာေတြေၾကာင္ ့ ပဋိ ပကၡ အဆင္ ့ ဟာ latent conflict ကိ ု ေက်ာ္ လြန္ ျပီ း၊ ေပါက္ ကြဲလု လု ျဖစ္ လာျပန္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု အေျခအေနမွ ာသာ triggering event ျဖစ္ ျပီ း conflict emergence ျဖစ္ လာတဲ့ အခါ conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု ခ်က္ ခ်င္ း
ကူ းေျပာင္ းသြားႏိ ု င္ မယ္ ့ အလားအလာေတြ ရွ ိ ေနပါတယ္ ။ အဲဒီ အဆင္ ့ မွ ာလဲ ပါ၀ါရွ ယ္ ယာၾကားျဖတ္ အစိ ု းရ ေပၚထြက္ လာႏိ ု င္ မယ္ ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအခင္ းအက်င္ းသ႑ာန္ ေတြ ထြက္ ေပၚေနပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု သာျဖစ္ လာခဲ့ ရင္ Initial democratization စတင္ သြားမွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု စတင္ ျပီ းမွ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ေခၚတာ၊ ေရြးေကာက္ ပြဲျပဳလု ပ္ တာ၊ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ စတင္ တာေတြ ဆက္ တိ ု က္ ျပဳလု ပ္ လိ ု ႕ ရလာပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ ဒါေၾကာင္ ့ လက္ ရွ ိ
ႏိ ု င္ ငံ ေရးအေျခအေနဟာ ျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ အတြက္ အလြန္ ပဲ အေရးၾကီ းေနတဲ့ အခ်ိ န္ အခါ တခု လိ ု ႕ ဆိ ု ရမွ ာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိ န္ အခါမွ ာ conflict emergence အဆင္ ့ အတြက္ ၊ conflict escalation အဆင္ ့ အတြက္ ၊ ပါ၀ါရွ ယ္ ယာၾကားျဖတ္ အစိ ု းရဖြဲ႕စည္ းႏိ ု င္ ေရး၊ တပ္ မေတာ္ သားမ်ားအား စည္ းရံ ု းေရး စတဲ့ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ အမ်ားအျပားကိ ု ႏိ ု င္ ငံ ေရးအခင္ းအက်င္ းသစ္ တခု အေနနဲ႕ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ ေဆာင္ ရြက္ ျပီ း ၾကိ ဳတင္ ျပင္ ဆင္ ရေတာ့ မွ ာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု ျပင္ ဆင္ မွ ဳေတြ မရွ ိ ရင္ ေရႊ ၀ါေရာင္ ေတာ္ လွ န္ ေရးတု န္ းကလိ ု မ်ိ ဳး ရု တ္ တရက္ ေပးလာတဲ့ အခြင္ ့ အလမ္ းကိ ု လက္ ဆု ပ္ လက္ ကိ ု င္ မယူ လိ ု က္ ႏိ ု င္ သလိ ု မ်ိ ဳး ျဖစ္ သြားမွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ က်ြန္ မတိ ု ႕ ျမန္ မာလူ မ်ိ ဳးေတြရဲ႕ ထူ းျခားဆန္ းၾကယ္ မွ ဳလိ ု ႕ပဲ ေခၚရေလမလား၊ စစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ က ၾကည္ ့ ရင္ ေတာ့ အလြန္ ပင္ ဟာသေျမာက္ စရာေကာင္ းတဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးထိ ု းစစ္ ျပက္ လံ ု းတခု လိ ု ႕ပဲ ေခၚရေလမလား မဆိ ု ႏိ ု င္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ၾကီ း ထြက္ ေပၚလာပါေတာ့ တယ္ ။ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ ရေအာင္
conflict settlement အဆင္ ့ ကိ ု လဲ ေရာက္ ေသးတာ မဟု တ္ ပါ။ အဲဒီ အဆင္ ့ ေ၀းလိ ု ႕ de-escalation အဆင္ ့ ေတာင္ မေရာက္ ေသးပါ။ ေနာက္ ဆံ ု း ႏွ စ္ ဘက္ စလံ ု းက ရွ ံ ဳးေနတဲ့ အေျခအေန (stalemate) အဆင္ ့ မွ ာပင္ မရွ ိ ပါ။ အေသအခ်ာသာေတြးၾကည္ ့ ရင္ conflict emergence အဆင္ ့ နဲ႕ conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု နအဖစစ္ အု ပ္ စု ရဲ႕ လမ္ းျပေျမပံ ု အဆံ ု းမသတ္ ခင္ မွ ာ မတက္ လွ မ္ းႏိ ု င္ ပါက latent conflict အဆင္ ့ မွ ာတင္ ေနာက္ ထပ္
အႏွ စ္ ႏွ စ္ ဆယ္ ေလာက္ ဆက္ ေနရျပီ း အႏိ ု င္ ရအာဏာရွ င္ ျခယ္ လွ ယ္ သမွ်ခံ ၾကရေတာ့ မယ္ ့ အေျခအေနမ်ိ ဳးပါ။ အသီ းဆိ ု တာ သီ းခိ ု င္ းခ်င္ တိ ု င္ းသီ းလိ ု ႕မရသလိ ု အပြင္ ့ ဆိ ု တာကလဲ ပြင္ ့ ခိ ု င္ းတိ ု င္ း ပြင္ ့ လိ ု ႕မရပါ။ Initial democratization အဆင္ ့ ေရာက္ ျပီ းမွ သီ းခိ ု င္ းရတဲ့ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ဆိ ု တဲ့ အသီ းကိ ု တိ ု က္ ပြဲကာလမွ ာကတည္ းက အတင္ းသြားသီ းခိ ု င္ းေနခဲ့ လိ ု ႕ ျမန္ မာျပည္ ၾကီ း စစ္ က်ြန္ ဘ၀မွ ာ သက္ ဆိ ု းရွ ည္ ေနရတာလဲ ႏွ စ္ ေပါင္ းမ်ားစြာ ရွ ိ ေနခဲ့ ပါျပီ ။ အခု အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တဲ့ အပြင္ ့ ကိ ု လဲ သူ ပြင္ ့ ရမယ္ ့ အခ်ိ န္ လဲမဟု တ္ ၊ အေျခအေနလဲ မဟု တ္ ပဲ သြားပြင္ ့ ခိ ု င္ း၍ မရပါ။ ဘယ္ လိ ု မွ ပြင္ ့ မွ ာဟု တ္ ပါ။ ပြင္ ့ မွ ာမဟု တ္ ပဲ စစ္ အာဏာရွ င္ ေတြအတြက္ လက္ နက္ တခု သြားေရာက္ တပ္ ဆင္ ေပးသလိ ု ပဲ ျဖစ္ လာပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ တကယ္ လု ိ ႕ အခ်ိ န္ တခု မွ ာ triggering event တခု ျဖစ္ ပြားလာတဲ့ အခါ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရဖြဲ႕စည္ းေရးအထိ ဦ းတည္ ႏိ ု င္ တဲ့ အေျခအေနတခု ျဖစ္ လာခဲ့ ရင္ အာဏာရွ င္ ေတြက ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ လိ ု ပဲ ဒီ စကားလံ ု းကိ ု ျပန္ အသံ ု းခ်လာမွ ာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒီ အခါက်ရင္ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ထက္ ပိ ု ျပီ း အဆမတန္ ၾကီ းမားတဲ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းတခု ကိ ု အာဏာရွ င္ ေတြဘက္ က ဆင္ လိ ု ႕ရႏိ ု င္ မယ္ ့ အခြင္ ့ အလမ္ းေတြ အမ်ားၾကီ း ရလာမွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ စစ္ ေရးေလ့ လာသူ တေယာက္ အေနနဲ႕ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တဲ့ စကားလံ ု းၾကီ းကိ ု အသံ ု းျပဳျပီ း ဘယ္ လိ ု ၾကီ းမားတဲ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းကိ ု ဘယ္ နည္ းဘယ္ ပံ ု နဲ႕ ဆင္ လိ ု ႕ ရႏိ ု င္ သလဲ ဆိ ု တာကိ ု ေတြ႕ျမင္ ေနရပါတယ္ ။ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးစီ းပြားကိ ု ပဲ ထာ၀ရရပ္ တည္ ဖိ ု ႕ ရည္ သန္ တာေၾကာင္ ့ အာဏာရွ င္ ကိ ု အားေပးကူ ညီ မွ ဳျဖစ္ သြားေစႏိ ု င္ တဲ့ အတြက္ ဒီ နည္ းလမ္ းေတြကိ ု အေသးစိ တ္ ဆက္ မေရးလိ ု ပါ။ ဒါေပမယ္ ့ တဘက္ ရန္ သူ ကိ ု ဘယ္ ေတာ့ မွ ေလွ ်ာ့ မတြက္ ဖိ ု ႕နဲ႕ ေရွ ႕မွ ာ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းတခု ရွ ိ လာႏိ ု င္ တယ္ ဆိ ု တာကိ ု ေတာ့ ၾကိ ဳတင္ အသိ ေပး တင္ ျပလိ ု ပါတယ္ ။ အခု လိ ု အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါနဲ႕ မကိ ု က္ ညီ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ၾကီ း ထြက္ ေပၚလာမွ ဳမွ ာ ပါ၀င္ ၾကတဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕အစည္ းမ်ားအေနနဲ႕ ပါ၀င္ ရတဲ့ အေၾကာင္ းရင္ း သံ ု းမ်ိ ဳးရွ ိ မယ္ လိ ု ႕ ယူ ဆရပါတယ္ ။ ပထမတခ်က္ ကေတာ့ အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါနဲ႕ သေဘာတရားကိ ု နားမလည္ မွ ဳျဖစ္ ပါတယ္ ။ ေနာက္ တမ်ိ ဳးကေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ ပြဲမွ ာ ေပၚထြက္ လာတဲ့ အစိ ု းရနဲ႕ လက္ ရွ ိ မွ ာ အပစ္ အခတ္ ရပ္ စဲထားတဲ့
ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရးအဖြဲ႕ေတြအၾကား
မွ ာ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ မ်ား ျဖစ္ လာခဲ့ ရင္ ကိ ု ယ္ မပါလိ ု က္ ရမွ ာစိ ု းလိ ု ႕ ၾကိ ဳတင္ ျပင္ ဆင္ ျပထားတဲ့
ႏိ ု င္ ငံ ေရးအခင္ းအက်င္ းလဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု ဆိ ု ရင္ ေတာ့ ဒါဟာ ျပည္ သူ လူ ထု ကိ ု
သစၥ ာေဖာက္ တာပဲ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္ းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒဟာ စစ္ မွ န္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးကိ ု ဘယ္ လိ ု မွ ေဆာင္ က်ဥ္ းႏိ ု င္ မွာမဟု တ္ တဲ့ အတြက္ ဒီ ဖြဲ႕စည္ းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒအေပၚမွ ာ အေျခတည္ ျပီ း ေပၚထြက္ လာတဲ့ အစိ ု းရဆိ ု တာကလဲ အာဏာရွ င္ ရု ပ္ ေသးအစိ ု းရပဲ ျဖစ္ ပါလိ မ္ ့ မယ္ ။
ရု ပ္ ေသးအစိ ု းရနဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးစီ းပြားကိ ု ေဆာင္ က်ဥ္ းေပးႏိ ု င္ မယ္ ့ တိ ု င္ းျပည္ ႏိ ု င္ ငံ ကိ ု တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕မရပါ။ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး ျဖစ္ စဥ္ ကိ ု ဆိ ု ရင္ ပိ ု ဆိ ု းပါတယ္ ။ ဘယ္ လိ ု မွ စစ္ မွ န္ တဲ့ ေရရွ ည္ ခံ ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရး၊ တန္ းတူ ညီ မွ ်ေရးကိ ု တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕ ရမွ ာ မဟု တ္ ပါ။ ေနာက္ ဆံ ု းျဖစ္ ႏိ ု င္ ေခ် တခု ကေတာ့ အကယ္ ၍ နအဖစစ္ အု ပ္ စု ဘက္ က
လမ္ းျပေျမပံ ု ကိ ု အဆံ ု းသတ္ ျပီ း ပဋိ ပကၡ ကိ ု အႏိ ု င္ နဲ႕ ပိ ု င္ းျဖတ္ ပစ္ ခဲ့ ရင္ ႏိ ု င္ ငံ တကာ မိ သားစု မ်ားက ဒီ ပဋိ ပကၡ ျပီ းဆံ ု းသြားျပီ လိ ု ႕ သတ္ မွ တ္ လာမွ ာကိ ု စိ ု းရိ မ္ မွ ဳပါ။ ဒီ လိ ု သတ္ မွ တ္ ခ်က္ မွ ာကလဲ ဘ႑ာေရးရာ ေထာက္ ပံ ့ မွ ဳေတြနဲ႕ ပတ္ သက္ ေနတာေၾကာင္ ့ ၊ ဆက္ လက္ ရပ္ တည္ မွ ဳ အတြက္ လိ ု အပ္ ခ်က္ ျဖစ္ ေနတာေၾကာင္ ့ လဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္ ့ စစ္ အု ပ္ စု ဟာ
အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး လု ပ္ လိ ု ျခင္ းမရွ ိ ပါဘူ း၊ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ က ကမ္ းလွ မ္ းအဆိ ု ျပဳခ်က္ ကိ ု လက္ မခံ ပါဘူ း ဆိ ု တဲ့ သ႑ာန္ ကိ ု ႏိ ု င္ ငံ တကာမိ သားစု မ်ားက ကြက္ ကြက္ ကြင္ းကြင္ း ျမင္ လာေအာင္ ေထာင္ ေခ်ာက္ ဆင္ မွ ဳ တခု လဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ ကိ ု ယ္ ဆင္ မယ္ ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ထဲ ကိ ု ယ္ ျပန္ မက်သြားေအာင္ ဘယ္ လိ ု ဘယ္ ပံ ု နဲ႕ တားဆီ းမလဲ၊ ရန္ သူ က ျပန္ ဆင္ လိ ု က္ မယ္ ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းထဲ က်မသြားေအာင္ ဘယ္ လိ ု ျပင္ ဆင္ ကာကြယ္ မလဲဆိ ု တဲ့ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ ေတြ ဆက္ ရွ ိ ေနဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ ဆင္ နင္ းျမင္ းကန္ ဘ၀ မေရာက္ သြားေအာင္ အရံ အတားေတြ လု ပ္ ဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ဒီ လိ ု ျဖစ္ ႏိ ု င္ ေခ်သံ ု းရပ္ မွ ာ စစ္ မွ န္ တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးသမား၊ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕အစည္ းေတြလိ ု ႕ ယူ ဆတာေၾကာင္ ့ ျပည္ သူ လူ ထု ရဲ႕ ဆႏၵ ကိ ု ပဲ ကိ ု ယ္ စားျပဳျပီ း၊ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးဆိ ု တဲ့ ေႏွ ာင္ ၾကိ ဳးရဲ႕ ၾကိ ဳးဆြဲမွ ဳကိ ု ပဲ ခံ ယူ လိ မ္ ့ မယ္ လိ ု ႕ပဲ ေမွ ်ာ္ လင္ ့ မိ ပါတယ္ ။ ျပည္ သူ လူ ထု ကိ ု
သစၥ ာေဖာက္ တဲ့ လု ပ္ ရပ္ ျဖစ္ တဲ့ ေရြးေကာက္ ပြဲအျပီ း ႏိ ု င္ ငံ ေရးအေျခအေနမွ ာ အာဏာပါ၀ါ မရမွ ာစိ ု းလိ ု ႕ ၾကိ ဳတင္ ခင္ းက်င္ းထားတဲ့ ႏိ ု င္ ငံ
ေရးအခင္ းအက်င္ းလိ ု ႕ေတာ့ မသတ္ မွ တ္ လိ ု ပါ။ စကားလံ ု းရဲ႕ အေျခခံ သေဘာတရားနဲ႕ စကားလံ ု းအသံ ု းျပဳသင္ ့ တဲ့ အခ်ိ န္ အခါကိ ု သေဘာေပါက္ မွ ဳအားနည္ းတာ (သိ ု ႕မဟု တ္ ) ကြဲျပားစြာ နားလည္ သေဘာေပါက္ တာလဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု ကြဲျပားစြာ သေဘာေပါက္ တာဆိ ု ရင္ ေတာ့ ဒီ အခ်ိ န္ အခါ၊ အေျခအေနဟာ ဘာေၾကာင္ ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ကိ ု ကမ္ းလွ မ္ းဖိ ု ႕ သင္ ့ ေလ်ာ္ ရလဲ ဆိ ု တဲ့ အခ်က္ နဲ႕
ဒီ လိ ု ကမ္ းလွ မ္ းခ်က္ ျပဳလု ပ္ ဖိ ု ႕ သင္ ့ ေလ်ာ္ တဲ့ အခ်ိ န္ ျဖစ္ ခဲ့ တဲ့ လြန္ ခဲ့ တဲ့ ဆယ္ ႏွ စ္ ေက်ာ္ ကာလက ႏွ စ္ ဦ းႏွ စ္ ဘက္ လံ ု း stalemate ျဖစ္ ေနတဲ့ ကာလမွ ာ ဘာေၾကာင္ ့ မကမ္ းလွ မ္ းခဲ့ လဲ ဆိ ု တဲ့ အခ်က္ ကိ ု ျပည္ သူ လူ ထု နဲ႕ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္ ေတြကိ ု ရွ င္ းလင္ းတင္ ျပဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ လွ ပါတယ္။တတိ ယျဖစ္ ႏိ ု င္ ေခ်ျဖစ္ တဲ့ ဘ႑ာေရးဆိ ု င္ ရာနဲ႕ ပတ္ သက္ ေနခဲ့ ရင္ လဲ လူ အမ်ားကိ ု ပြင္ ့ ပြင္ ့ လင္ းလင္ း ရွ င္ းျပဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု transparency နဲ႕ honesty မရွ ိ ပဲ ဒီ မိ ု ကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္ းလဲမွ ဳကိ ု ဦ းေဆာင္ ႏိ ု င္ မယ္ ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ားအေနနဲ႕ လူ ထု က အသိ အမွ တ္ ျပဳေပးလာမွ ာ မဟု တ္ ပါ။ ျပည္ တြင္ းျပည္ ပ ျမန္ မာျပည္ သူ လူ ထု ရဲ႕ အသိ အမွ တ္ ျပဳမွ ဳ၊ လက္ ခံ မွ ု မရွ ိ ပဲနဲ႕လဲ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕မ်ားအမည္ ခံ ျပီ း ထင္ ရာစိ ု င္ းလိ ု ႕ ရမွ ာမဟု တ္ ပါ။ အစိ ု းရဆိ ု တာ ျပည္ တြင္ းေရြးေကာက္ ပြဲ အႏိ ု င္ ရပါတီ က ဦ းေဆာင္ ဖြဲ႕စည္ းမွ အမ်ားကိ ု ကိ ု ယ္ စားျပဳတဲ့ အစိ ု းရျဖစ္ မွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ မဲအႏိ ု င္ ရသူ အခ်ိ ဳ႕ကပဲ လြတ္ ေျမာက္ နယ္ ေျမမွ ာ ဦ းေဆာင္ ဖြဲ႕စည္ းတာကေတာ့ စင္ ျပိ ဳင္ အစိ ု းရပဲ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္ ့ စင္ ျပိ ဳင္ အစိ ု းရကိ ု ျပည္ သူ လူ ထု အားလံ ု းကိ ု ကိ ု ယ္ စားျပဳတဲ့ အစိ ု းရလိ ု ႕ မသတ္ မွ တ္ ႏိ ု င္ သလိ ု ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အစိ ု းရလိ ု ႕လဲ အမ်ားက လက္ ခံ ထားမွ ာ မဟု တ္ ပါ။ ႏိ ု င္ ငံ တကာစစ္ မ်က္ ႏွ ာမွ ာ အဖြဲ႕အစည္ းဆိ ု တာထက္ ပိ ု ျပီ း ျပယု ဂ္ ေကာင္ းတဲ့ အစု အဖြဲ႕ေလးတခု သာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ တျခား သမိ ု င္ းအစဥ္ အလာၾကီ းမားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ား ပူ းေပါင္ းဖြဲ႕စည္ းထားတဲ့ ေကာင္ စီ ေတြ၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေတြ ဆိ ု တာကလဲ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအင္ အားစု ၾကီ းမ်ားသာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးကံ ၾကမၼ ာကိ ု အလံ ု းစံ ု ဆံ ု းျဖတ္ လု ပ္ ပိ ု င္ ခြင္ ့ ကိ ု လူ ထု တရပ္ လံ ု းက လႊ ဲအပ္ ထားတဲ့ အၾကြင္ းမဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရး ဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ား မဟု တ္ ပါ။ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးတေလွ ်ာက္ မွ ာ ဂ်ပန္ ေခတ္ ကာလ တခု တည္ းမွ ာပဲ ဒီ လိ ု ဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ိ ဳး ေပၚေပါက္ ခဲ့ ဖူ းတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ပိ ု မိ ု သိ သာထင္ ရွ ားတဲ့ အခ်က္ ကေတာ့ အခု အခ်ိ န္ မွ ာ အသက္ (၃၈) ႏွ စ္ ေအာက္ လူ အမ်ားဟာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ ပြဲမွ ာ မဲေပးခဲ့ သူ မ်ား မဟု တ္ သလိ ု ၊ အသက္ (၃၅) ႏွ စ္ ေအာက္ လူ အမ်ားဟာလဲ ရွ စ္ ေလးလံ ု းမွ ာ တက္ တက္ ၾကြၾကြ ပါ၀င္ ခဲ့ သူ မ်ား မဟု တ္ ပါ။ ဒါေၾကာင္ ့ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းအျဖစ္ ေနရာယူ မွ ဳျပဳလု ပ္ မယ္ ဆိ ု ရင္ ဒီ အသက္ အရြယ္ အပိ ု င္ းအျခားမွ ာ ရွ ိ ေနတဲ့ လူ ေတြရဲ႕ ယံ ု ၾကည္ ေလးစားမွ ဳနဲ႕ ေထာက္ ခံ မွ ဳဟာ မလြဲမေသြလိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ လက္ ရွ ိ အမတ္ မ်ားနဲ႕ ေခါင္ းေဆာင္ မ်ားဟာ ဒီ အသက္ အရြယ္ အပိ ု င္ းအျခားလူ ငယ္ ၊ လူ လတ္ ပိ ု င္ းက ေရြးခ်ယ္ တင္ ေျမွ ာက္ ထားသူ ေတြ မဟု တ္ ပါဘူ း။ ဒါေၾကာင္ ့ မၾကာခင္ မွ ာ က်င္ းပေတာ့ မယ္ ့ ဂ်ကာတာ ကြန္ ဖရင္ ့ အျပီ းမွ ျပည္ သူ လူ ထု ကိ ု ပန္ ၾကားခ်က္ ေတြ၊ အေျခအေနရွ င္ းလင္ းတင္ ျပမွ ဳေတြ ျပဳလု ပ္ ရမွ ာပဲျဖစ္ ပါတယ္ ။ ငါ့ ျမင္ းငါစိ ု င္ း၊ စစ္ ကိ ု င္ းေရာက္ ေရာက္ ဆိ ု တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးစင္ ျမင္ ့ သ႑ာန္ ကိ ု လြတ္ လပ္ ေရးရျပီ းစ ႏိ ု င္ ငံ တခု ရဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု ကေတာင္ လက္ မခံ ခဲ့ ဘူ းဆိ ု ရင္ အာဏာရွ င္ လက္ ေအာက္ မွ ာ ဆယ္ စု ႏွ စ္ ေပါင္ းမ်ားစြာ ဖိ ႏွ ိ ပ္ ခံ ခဲ့ ရလိ ု ႕ ခါးသီ းမွ ဳေတြနဲ႕ ျပည္ ့ ႏွ က္ ေနတဲ့ ျပည္ တြင္ း ျပည္ သူ လူ ထု ၊ ႏိ ု င္ ငံ တကာကိ ု ေျခဦ းနဲ႕ ၾကမ္ းျပင္ လွ ည္ ့ ပတ္ အလု ပ္ လု ပ္ ေနၾကရတဲ့ ျပည္ ပေရာက္ ျမန္ မာ အလု ပ္ သမားထု ၊ အေတြးအေခၚနဲ႕ ဆင္ ျခင္ တံ ု တရားရွ ိ တဲ့ ပညာတတ္ လူ လတ္ တန္ းစားေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္ းထားတဲ့ ၂၁ရာစုျမန္ မာ့ လူ ု ႕အဖြဲ႕အစည္ းကဆိ ု ရင္ ပိ ု ျပီ း လက္ ခံ ႏိ ု င္ မွ ာ မဟု တ္ ပါဘူ း။ ေနာက္ တခ်က္ က မၾကာခင္ က်င္ းပမယ္ ့ ဂ်ကာတာညီ လာခံ ကိ ု ျမန္ မာ့ သမိ ု င္ းရဲ႕ အထင္ ကရ ပင္ လံ ု ညီ လာခံ နဲ႕ ခိ ု င္ းႏွ ိ ဳင္ းေျပာဆိ ု ေနတာေတြ ရွ ိ လာျပန္ ပါတယ္ ။ အႏွ စ္ သာရခ်င္ း၊ အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါခ်င္ း ဘယ္ လိ ု မွ ဆက္ စပ္ ႏွ ိ ဳင္ းယွ ဥ္ လိ ု ႕ မရပါ။ ပင္ လံ ု ညီ လာခံ ဆိ ု တာက ေအာင္ ဆန္ းအက္ တလီ စာခ်ဳပ္ နဲ႕ နယ္ ခ်ဲ႕ျဗိ တိ သွ ်နဲ႕ ျမန္ မာတိ ု ႕အၾကားမွ ာ conflict settlement ရွ ိ ျပီ းမွ အနာဂတ္ လြတ္ လပ္ တဲ့ ျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ မွ ာ ေရွ းႏွ စ္ မ်ားစြာက ရွ ိ ခဲ့ တဲ့ ပဋိ ပကၡ စိ တ္ အနာေဟာင္ းေတြ ထပ္ မထြက္ လာေအာင္ ၊ နယ္ ခ်ဲ႕တိ ု ႕ ေသြးခြဲအု ပ္ ခ်ဳပ္ ခဲ့ လိ ု ႕ ျဖစ္ ေပၚေနတဲ့ လူ မ်ိ ဳးစု အၾကား အထင္ လြဲမွ ု ေတြ ၾကီ းထြားမလာေအာင္ ျပဳလု ပ္ ခဲ့ တဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသား စည္ းလံ ု းညီ ညြတ္ ေရး၊ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ကနဦ းညီ လာခံ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ ညီ လာခံ ကိ ု ျပည္ သူ လူ ထု ေထာင္ ေပါင္ းမ်ားစြာက ေထာက္ ခံ အားေပးခဲ့ ၾကပါတယ္ ။ ဒါေတာင္ ကနဦ းညီ လာခံ မွ ာ မပါ၀င္ ခဲ့ တဲ့ လူ မ်ိ ဳးစု ေတြ၊ ကနဦ းညီ လာခံ ရဲ႕ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ကိ ု ဆက္ လက္ ေဖာ္ ေဆာင္ ႏိ ု င္ ျခင္ း
မရွ ိ တာေတြေၾကာင္ ့ ေနာက္ ပိ ု င္ းမွ ာ ျဖစ္ ပြားခဲ့ တဲ့ ပဋိ ပကၡ ေတြက အမ်ားၾကီ း ရွ ိ ပါတယ္ ။ အခု ဂ်ကာတာ ညီ လာခံ က်ေတာ့ ပင္ လံ ု လိ ု ျမန္ မာ့ ေျမေပၚမွ ာ က်င္ းပတဲ့ ညီ လာခံ လဲမဟု တ္ ၊ အခ်ိ န္ အခါ၊ အေျခအေနနဲ႕အညီ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးအဆင္ ့ ကိ ု ေဖာ္ ေဆာင္ ႏိ ု င္ မယ္ ့ ညီ လာခံ လဲ မဟု တ္ ။ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ကိ ု တဘက္ ကိ ု တင္ ျပရံ ု အဆင္ ့ ပဲ ရွ ိ ေသးတဲ့ ညီ လာခံ သာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ တိ ု င္ းရင္ းသားစည္ းလံ ု းညီ ညြတ္ ေရးဆိ ု တာကလဲ ျပည္ ပမွ ာရွ ိ ေနတဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသားအဖြဲ႕ေလးေတြ ေကာက္ ခါငင္ ခါ ညီ လာခံ ထက်င္ းပျပီ း တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕ရႏိ ု င္ တဲ့ သေဘာတရားၾကီ းလဲ မဟု တ္ ပါ။ ျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ အတြင္ းမွ ာ မွ ီ တင္ းေနထိ ု င္ ၾကတဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသားလူ မ်ိ ဳးစု အားလံ ု းကိ ု ဘယ္ လိ ု မွ ကိ ု ယ္ စားမျပဳႏိ ု င္ သလိ ု ျပည္ ပမွ ာ
ရွ ိ ေနတဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသားအဖြဲ႕အားလံ ု းပင္ စံ ု စံ ု လင္ လင္ တက္ ေရာက္ ျခင္ း မရွ ိ ေသးပါ။ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအင္ အားစု မ်ားက အဆိ ု ျပဳခ်က္ တခု ကိ ု ညီ ညီ ညြတ္ ညြတ္ ပူ းေပါင္ းျပဳလု ပ္ တဲ့ ညီ လာခံ တရပ္ သာပဲ ျဖစ္ ျပီ း၊ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအတြက္ အက်ိ ဳးရွ ိ ႏိ ု င္ မလားဆိ ု တာကလဲ တဘက္ စစ္ အု ပ္ စု က ဘယ္ လိ ု တု န္ ႕ျပန္ လိ ု က္ သလဲ ဆိ ု တာေပၚမွ ာပဲ မူ တည္ ေနပါေသးတယ္။
နိ ဂံ ု း
ဒါေၾကာင္ ့ နိ ဂံ ု းခ်ဳပ္ အေနနဲ႕ ဆိ ု ရရင္ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕ျဖစ္ ခ်င္ တဲ့ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ားကလဲ ျပည္ သူ လူ ထု အေပၚ ရိ ု းသားသစၥ ာရွ ိ ဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါေၾကာင္ းပါနဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု အေနနဲ႕ကလဲ ဘယ္ လိ ု ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕အစည္ းကိ ု မွ အားကိ ု းအားထား မျပဳပဲ၊ မိ မိ တိ ု ႕ လု ပ္ စရာရွ ိ တဲ့ စစ္ အာဏာရွ င္ ဆန္ ႕က်င္ ေရး၊ ျပည္ သူ ႕အာဏာ ျပည္ သူ ထံ ျပန္ လည္ ေရာက္ ရွ ိ ေရး၊ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးလု ပ္ ငန္ းစဥ္ မ်ားကိ ု ေခါင္ းေဆာင္ မေမွ ်ာ္ ၊ ကယ္ တင္ ရွ င္ မေမွ ်ာ္ ပဲ လု ပ္ ေဆာင္ ဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ လွ ပါေၾကာင္ း ေရးသားတင္ ျပလိ ု က္ ရပါတယ္ ။
”လူ ထု တိ ု က္ ပြဲေတြဟာ လူ ထု ေခါင္ းေဆာင္ ေတြကိ ု ေမြးဖြားပါတယ္ ။ဒီ ကေန႕ေခါင္ းေဆာင္ ေတြဟာလဲ မနက္ ျဖန္ ေခါင္ းေဆာင္ ေတြျဖစ္ ခ်င္ မွ ျဖစ္ လာပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ျပည္ သူ ႕ေတာ္ လွ န္ ေရးကိ ု မည္ သည္ ့ လူ ပု ဂၢ ိ ဳလ္ ႏွ င္ ့အဖြဲ႕အစည္ းကမွ ေမာင္ ပိ ု င္ စီ းထား၍ မရပါ။ေမာင္ ပိ ု င္ စီ းရန္ ၾကိ ဳးစားတာ၊ ပု ဂၢ ိ ဳလ္ ေရး ကိ ု းကြယ္ မွ ဳ ျပဳလု ပ္ တာဟာေတာ္ လွ န္ ေရးက်ဆံ ု းေစတဲ့ လကၡ ဏာပဲ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ညီ ညြတ္ ေရးဆိ ု တာ တိ ု က္ ပြဲရွ ိ မွ တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕ ရပါတယ္ ။ေတြ႕ဆံ ု ေဆြးေႏြးေရးဆိ ု တာ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရတခုေပၚထြက္ မွ ဳျပီ းတဲ့ အခ်ိ န္ မွ ာလု ပ္ မွ ေအာင္ ျမင္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တာ ပဋိ ပကၡ ေတြျပီ း
ဆံ ု းမွေဖာ္ ေဆာင္ လိ ု ႕ ရပါတယ္ ။
ေတာ္ လွ န္ ေရးသစၥ ာျဖင္ ့ခင္ မမမ်ိ ဳး (၁၂၊ ၈၊ ၂၀၀၉)
(conflict/ dispute settlement) အဆင္ ့ ကိ ု ထပ္ ေရာက္ သြားျပီ း၊ ပဋိ ပကၡ ျဖစ္ ပြားျပီ းေနာက္ ပိ ု င္ း ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရးတည္ ေဆာက္ မွ ဳနဲ႕ အမ်ိ ဳးသား ရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ေတြ ေပၚထြက္ လာခဲ့ တာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ေတာင္ အာဖရိ ကႏိ ု င္ ငံ က အမ်ိ ဳူ သားရင္ ၾကား ေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ အျပင္ တျခားအမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ မ်ားျဖစ္ တဲ့ အာဂ်င္ တီ းနား၊ ခ်ီ လီ ၊ ဥ႐ု ေဂြး၊ El Salvador၊ Guatemala၊ ခ်က္ ကိ ု စလိ ု ဗက္ ကီ းယား၊ အယ္ လ္ ေဘးနီ းယား၊ ဘူ လ္ ေဂးရီ းယား၊
႐ိ ု ေမးနီ းယား၊ ပိ ု လန္ ၊ ဟန္ ေဂရီ ၊ ဂ်ာမဏီ နဲ႕ စပိ န္ ႏိ ု င္ ငံ မ်ားမွ ာလဲ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ဆိ ု တာ conflict de-escalation (သိ ု ႕မဟု တ္)conflict settlement အဆင္ ့ ေတြေနာက္ ပိ ု င္ းမွ ာမွ ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရးတည္ ေဆာက္ မွ ဳနဲ႕အတူ တြဲဖက္ ေပၚလာတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ အဆင္ ့ ဆင္ ့ ေတြဟာ အဆင္ ့ လိ ု က္ ျဖစ္ ေပမယ္ ့ တခ်ိ ဳ႕အဆင္ ့ ေတြမွ ာ ရပ္ တန္ ႕ေနတာမ်ိ ဳး၊ ေနာက္ ျပန္ ဆု တ္ သြားျပီ းမွ အရွ ိ န္ ယူ ျပီ း တဆင္ ့ ျပန္ တက္ တာမ်ိ ဳးေတြလဲ ရွ ိ တတ္ ပါတယ္ ။ ဘယ္ လိ ု ပဲျဖစ္ ျဖစ္ conflict de-escalation မျဖစ္
ျပီ းသေ႐ြ႕ စစ္ မွ န္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တာ ျဖစ္ ေပၚလာမွ ာ မဟု တ္ ပါဘူ း။ အခု ဆက္ လက္ ျပီ း ျမန္ မာ့ အေရးမွ ာ လတ္ တေလာ အလြန္ ေရပန္ းစားေနတဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တဲ့ စကားလံ ု းဟာ လက္ ရွ ိ အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါနဲ႕ ကိ ု က္ ညီ မွ ဳ ရွ ိ မရွ ိ ဆိ ု တာကိ ု ဆက္ လက္ တင္ ျပပါမယ္ ။ ျမန္ မာ့ အေရးျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ မွ ာ သက္ ဦ းဆံ ပိ ု င္ ဘု ရင္ စနစ္ က်င္ ့ သံ ု းခဲ့ စဥ္ တု န္ းက စနစ္ ေၾကာင္ ့ ျဖစ္ ပြားခဲ့ တဲ့ ပဋိ ပကၡ ေတြ ရွ ိ ပါတယ္ ။ ဒါေတြဟာ ဗမာလူ မ်ိ ဳးစု နဲ႕ မြန္ လူ မ်ိ ဳးစု အၾကား၊ ဗမာလူ မ်ိ ဳးစု နဲ႕ ရွ မ္ းလူ မ်ိ ဳးစု အၾကား၊ ဗမာလူ မ်ိ ဳးစု နဲ႕ ရခိ ု င္ လူ မ်ိ ဳးစု အၾကားမွ ာ ျဖစ္ ပြားတဲ့ ပဋိ ပကၡ ေတြမဟု တ္ ပါဘူ း။ ေရွ းေခတ္ တပ္ မေတာ္ ေတြရဲ႕ ဖြဲ႕စည္ းပံ ု စနစ္ ၊ တပ္ မေတာ္ ေတြကိ ု အာဏာတပ္ မက္ တဲ့ ဘု ရင္ ေတြက ကိ ု ယ္ လိ ု ရာဆြဲယူ အသံ ု းခ်လိ ု ႕ ရႏိ ု င္ တဲ့ သက္ ဦ းဆံ ပိ ု င္ ဘု ရင္ စနစ္ ေတြေၾကာင္ ့ အိ မ္ ၾကက္ ခ်င္ းအိ ု းမဲသု တ္ အခြပ္ ခံ ခဲ့ ရတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ နယ္ ခ်ဲ႕ေခတ္ ေရာက္ ေတာ့ လဲ ဒီ အတိ ု င္ းပါပဲ။ တိ ု င္ းရင္ းသားစည္ းလံ ု းညီ ညြတ္ ေရးဟာ နယ္ ခ်ဲ႕စနစ္ ရဲ႕ အု ပ္ ခ်ဳပ္ ေရး ယႏၱ ရားတည္ တံ ့ ခိ ု င္ မာမွ ဳကိ ု ျခိ မ္ းေခ်ာက္ ႏိ ု င္ တဲ့ အႏၱ ရာယ္ ျဖစ္ တာေၾကာင္ ့ နယ္ ခ်ဲ႕စနစ္ က ေသြးခြဲအု ပ္ ခ်ဳပ္ မွ ဳေတြ ျပဳလု ပ္ ထားခဲ့ ပါတယ္ ။ လြတ္ လပ္ ေရးရျပီ းခ်ိ န္ ေရာက္ တဲ့ အခါက်ေတာ့ လဲ စစ္ မွ န္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး လု ပ္ ရမယ္ ့ အေျခအေန ေရာက္ ခ်ိ န္ မွ ာမွ အေထြေထြ ျပႆနာမ်ိ ဳးစံ ု ေၾကာင္ ့ ျမန္ မာ့ ေျမဟာ စစ္ တလင္ းျပင္ ျဖစ္ ခဲ့ ရျပန္ ပါတယ္ ။ စစ္ တလင္ းျပင္ ေျမမွ ာ ႏိ ု င္ ငံ ေတာ္ ကာကြယ္ ေရးအင္ အားစု ျဖစ္ တဲ့ တပ္ မေတာ္ ရဲ႕ အခန္ းက႑က တစတစ ၾကီ းထြားလာတတ္ တာ ထံ ု းစံ ပါပဲ။ လူ ႕သေဘာသဘာ၀ဆိ ု တာက ေနရာေပးလြန္ းတာခံ ရရင္ သူ ဟာ မရွ ိ မျဖစ္ အေရးပါေနတယ္ လိ ု ႕ ခံ စားရတတ္ ပါတယ္ ။ အဲဒီ အခါမွ ာ စိ တ္ သေဘာထားမွ န္ သူ က လု ပ္ စရာရွ ိ တာ ဆက္ လု ပ္ ျပီ း၊ စိ တ္ သေဘာထား မျပည္ ့ သူ က လု ပ္ ပိ ု င္ ခြင္ ့ ကိ ု လိ ု တာထက္
တိ ု းခ်ဲ႕လာတတ္ ပါတယ္ ။ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ ေရးရာမွဒီ အတိ ု င္ းျဖစ္ ခဲ့ ေတာ့ တာပါပဲ။ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ ရဲ႕ အဲဒီ ေခတ္ က ေခါင္ းေဆာင္ ေတြက စိ တ္ ထားမမွ န္ ပါဘူ း။ ျပည္ တြင္ းစစ္ အရွ ိ န္ ေၾကာင္ ့ တပ္ မေတာ္ ရဲ႕ အခန္ းက႑တိ ု းျမင္ ့ လာမွ ဳကိ ု အခြင္ ့ ေကာင္ းယူ ျပီ း၊ ႏိ ု င္ ငံ ေတာ္ ကာကြယ္ ေရး အင္ အားစု အဆင္ ့ ကေန ႏိ ု င္ ငံ ေတာ္ ရဲ႕ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ မွ ဳအခန္ းက႑ကိ ု တိ ု းျမွ င္ ့ ေနရာယူ ပါေတာ့ တယ္ ။ ဒီ လိ ု တိ ု းျမင္ ့ ေနရာယူ လာမွ ဳမွ ာလဲ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးကိ ု ဦ းတည္ တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ မွ ဳကိ ု ျပဳလု ပ္ ျခင္ းမရွ ိ တာေၾကာင္ ့ အစိ ု းရ၊ တပ္ မေတာ္ ၊ ျပည္ သူ ဆိ ု တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ တခု မွ ာ အေရးၾကီ းတဲ့ ၾတိ ဂံ သ႑ာန္ ျဖစ္ တည္ မွ ဳက ပ်က္ သြားပါတယ္ ။ အစိ ု းရေနရာကိ ု တပ္ မေတာ္ က အျပီ းအပိ ု င္ ရယူ လိ ု က္ ပါတယ္ ။ ျပည္ သူ အက်ိ ဳးစီ းပြားနဲ႕ တိ ု က္ ရိ ု က္ ဆန္ ႕က်င္ တဲ့ လု ပ္ ရပ္ ေတြေၾကာင္ ့ ျပည္ သူ နဲ႕ ဆန္ ႕က်င္ ဘက္ ျဖစ္ လာပါတယ္ ။ ျပည္ သူ နဲ႕ စစ္ အစိ ု းရအၾကားက ပဋိ ပကၡ ေတြ ပိ ု မိ ု ျပင္ းထန္ လာပါတယ္ ။ စစ္ အာဏာရွ င္ ကိ ု ေတာ္ လွ န္ တဲ့ လူ တန္ းစားတရပ္ ထြက္ ေပၚလာပါတယ္ ။ အေျမာ္ အျမင္ ရွ ိ တဲ့ ေတာ္ လွ န္ ေရးေခါင္ းေဆာင္ မ်ား ဦ းေဆာင္ တဲ့ လူ မ်ိ ဳးစု ေတြအခ်င္ းခ်င္ းအၾကား ညီ ညြတ္ မွ ဳကိ ု တည္ ေဆာက္ ႏိ ု င္ လာတာနဲ႕အမွ ် ဘံ ု ရန္ သူ ကိ ု ဆန္ ႕က်င္ တဲ့ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ ေတြ ထြက္ ေပၚလာပါတယ္ ။ လြတ္ လပ္ ေရးရျပီ းစဥ္ ကာလကေန ၁၉၈၈ ခု ႏွ စ္ အထိ ကာလတေလွ ်ာက္ မွ ာ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ နဲ႕ လူ မ်ိ ဳးစု စစ္ တပ္ ေတြအၾကား၊ ျမန္ မာ့ တပ္ မေတာ္ နဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးကိ ု ဦ းစားေပးစဥ္ းစားတဲ့ ေျမေပၚေျမေအာက္ အဖြဲ႕အစည္ းေတြအၾကားမွ ာ စစ္ ေရးတိ ု က္ ပြဲ၊ ႏိ ု င္ ငံ ေရးတိ ု က္ ပြဲေတြ အမ်ားအျပားေပၚထြက္ ခဲ့ ပါတယ္ ။ ပဋိ ပကၡ ေတြဟာ conflict emergence အဆင္ ့ ကိ ု ေရာက္ သြားလိ ု က္ ၊ conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု ဆက္ မတက္ သြားပဲ ရပ္ တန္ ႕ေနလိ ု က္ ၊ ရံ ဖန္ ရံ ခါမွ ာလဲ latent conflict အဆင္ ့ ကိ ု ျပန္ က်သြားလိ ု က္ နဲ႕ ျဖစ္ ေနခဲ့ ပါတယ္ ။ အခု က်ြန္ မ ဆန္ းစစ္ ခ်က္ က
တမ်ိ ဳးသားလံ ု အဆင္ ့ ၊ တႏိ ု င္ ငံ လံ ု းအဆင္ ့ ကိ ု ေျပာေနတာျဖစ္ ပါတယ္ ။ လူ မ်ိ ဳးစု တစု ခ်င္ းအလိ ု က္ သီ းျခားဆန္ းစစ္ မယ္ ဆိ ု ရင္ ေတာ့ အသြင္
သဏၭ ာန္ က တမ်ိ ဳးျဖစ္ ပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ဒီ လိ ု နဲ႕ ၁၉၈၈ ခု ၊ ဖု န္ းေမာ္ အေရးအခင္ းဟာ ျပည္ သူ လူ ထု နဲ႕ အာဏာရွ င္ အစိ ု းရအၾကားမွ ာ ရွ ိ ေနခဲ့ တဲ့
latent conflicts ေတြအားလံ ု းကိ ု ေဖာက္ ခြဲပစ္ လိ ု က္ တဲ့ triggering event ျဖစ္ သြားခဲ့ ပါတယ္ ။ အဲဒီ မွ ာတင္ conflict emergence အဆင္ ့ ျဖစ္ သြားျပီ း၊ conflict escalation အဆင္ ့ အထိ ၾကီ းထြားသြားခဲ့ ပါတယ္ ။ ဒီ ပဋိ ပကၡ ဟာ တစတစနဲ႕ ဆက္ ျပီ း ၾကီ းထြားလာလိ ု က္ တာ ႏွ စ္ ဘက္ စလံ ု းေျခကု န္ လက္
ပမ္ းက်တဲ့ အဆင္ ့ (stalemate) ကိ ု ေရာက္ လု နီ းနီ း ျဖစ္ ခဲ့ ပါတယ္ ။ စစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ ကေန အမ်ိ ဳးသားညီ လာခံ ကိ ု ရပ္ တန္ ႕ထားရျပီ း၊ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ ကလဲ မာနယ္ပေလာက်ျပီ း ေနာက္ ပိ ု င္ း စစ္ ေရး၊ ႏိ ု င္ ငံ ေရးက်ဆင္ းလာတဲ့ အေျခအေနကိ ု ေခၚဆိ ု တာျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ ႏွ စ္ ဘက္ စ
လံ ု းက မရွ ံ ဳးမႏိ ု င္ အေျခအေနကေန conflict de-escalation အဆင္ ့ ကိ ု ဆက္ သြားဖိ ု ႕ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ မွ ဳေတြ မရွ ိ ခဲ့ ပါဘူ း။ ဒီ အေျခအေနမွ ာ ႏွ စ္ ေပါင္ းမ်ားစြာရွ ိ ေနျပီ းမွ အတိ ု က္ အခံ ဘက္ ကလဲ ႏိ ု င္ ငံ တကာစစ္ မ်က္ ႏွ ာနဲ႕ ထိ ု းစစ္ ျပန္ ဆင္ လာခဲ့ သလိ ု ၊ စစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ ကလဲ လမ္ းျပေျမပံ ု ခု နစ္ ဆင္ ့ နဲ႕ ေအာင္ ပြဲရယူ ဖိ ု ႕ ျပန္ ျပီ း ၾကိ ဳးစားလာၾကပါတယ္ ။ Conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု ျပန္ ေရာက္ သြားတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ အတိ ု က္ အခံ မ်ားရဲ႕ ႏိ ု င္ ငံ တကာထိ ု းစစ္ ျဖစ္ တဲ့ ကု လသမဂၢ လံ ု ျခံ ဳေရးေကာင္ စီ အေရးယူ မွ ဳ မေပါက္ ေျမာက္ လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ႏွ စ္ ဘက္ အၾကား ပဋိ ပကၡ ဟာ latent conflict အဆင္ ့ အထိ ျပန္ ေလ်ာ့ က်သြားပါတယ္ ။ ဒီ အေျခအေနမွ ာပဲ ေလာင္ စာဆီ ေစ်းႏွ ု န္ းတက္ မွ ဳနဲ႕ ပခု ကၠ ဴသံ ဃာေတာ္ မ်ား ႐ိ ု က္ ႏွ က္ ခံ ရမွ ဳေတြဟာ conflict emergence အဆင္ ့ ကိ ု ျဖစ္ ေစခဲ့ တဲ့ triggering events ေတြပဲျဖစ္ ပါတယ္ ။ အဲဒီ ကေန အရွ ိ န္ ယူ ျပီ း conflict escalation အဆင္ ့ ျဖစ္ တဲ့ ေရႊ ၀ါေရာင္ ေတာ္ လွ န္ ေရးၾကီ း ေပၚထြက္ လာခဲ့ ပါတယ္ ။ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ ကသာ လူ ထု တိ ု က္ ပြဲအတြက္ ၾကိ ဳတင္ ျပင္ ဆင္ ထားမွ ဳ၊ ႏိ ု င္ ငံ တကာအေပၚမွ ာ အလြန္ အကၽြံ အားကိ ု းမွ ဳနဲ႕ အခ်ိ န္ အခါမဟု တ္ ပဲ ေခၚဆိ ု ထားခဲ့ တဲ့ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ဆိ ု တာ မရွ ိ ထားခဲ့ ရင္ ဒီ လိ ု အေျခအေနမ်ိ ဳးဆိ ု တာ အတိ ု က္ အခံ ဦ းေဆာင္ တဲ့ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရ (သိ ု ႕မဟု တ္ ) ပါ၀ါရွ ယ္ ယာ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရ ဖြဲ႕စည္ းျခင္ း၊ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ျပဳလု ပ္ ျခင္ း၊ ေရြးေကာက္ ပြဲက်င္ းပျခင္ း၊ တိ ု င္ းျပည္ တည္ ေဆာက္ မွ ဳနဲ႕ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ စတင္ ျခင္ း လု ပ္ ငန္ းစဥ္ အဆင္ ့ ဆင္ ့ ကိ ု ဆက္ တက္ သြားလိ ု ႕ ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိ ဳးျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ ပထမဆံ ု းလု ပ္ ရမယ္ ့ အလု ပ္ ကိ ု ေက်ာ္ ျပီ း နအဖကေန ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ေခၚမေယာင္ အသံ ထြက္ လာခဲ့ ပါတယ္ ။ ဒါကိ ု ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ျဖစ္ သြားႏိ ု င္ လား၊ မျဖစ္ သြားႏိ ု င္ ဘူ းလားဆိ ု တဲ့ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိ န္ အခါကိ ု မသံ ု းသပ္ ခဲ့ တဲ့ အတိ ု က္ အခံ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕ေတြကလဲ ေထာက္ ခံ ၾကိ ဳဆိ ု ၾကပါေတာ့ တယ္ ။ အဲဒီ မွ ာတင္ ကိ ု ယ္ ့ လက္ နက္ ဟာ တဘက္ က ရန္ သူ ရဲ႕ လက္ နက္ ျဖစ္ သြားပါတယ္ ။ ဒါကိ ု ပဲ အသံ ု းခ်ျပီ း နအဖစစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ ကလဲ conflict escalation အဆင္ ့ မွ ာ သူ တိ ု ႕ဘက္ က အႏိ ု င္ ရေရးအတြက္ လမ္ းျပေျမပံ ု အဆင္ ့ ဆင္ ့ ကိ ု အျမန္ အဆန္ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ ပါေတာ့ တယ္ ။ ဒါကိ ု counter-action လု ပ္ ဖိ ု ႕ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ မွ ာ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ အဆင္ ့ ဆင္ ့ မရွ ိ ခဲ့ ပါဘူ း။ အဲဒီ မွ ာတင္ ေရႊ ၀ါေရာင္ ေတာ္ လွ န္ ေရးနဲ႕အတူ ျမင္ ့ တက္ လာခဲ့ တဲ့ ျပည္ သူ လူ ထု ရဲ႕ ႏိ ု င္ ငံ ေရး ေရခ်ိ န္ ဟာ ျပန္ ေလ်ာ့ က်သြားပါတယ္ ။ latent conflict အဆင္ ့ ကိ ု ျပန္ ေရာက္ သြားပါတယ္။နအဖဘက္ ကလဲ ဒီ အေျခအေနကိ ု အခြင္ ့ ေကာင္ းယူ ျပီ း လမ္ းျပေျမပံ ု ကိ ု တဆင္ ့ ခ်င္ းဆက္ တိ ု းပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ လဲ စစ္ တပ္ တြင္ းက ၇၅- ၂၅ % နဲ႕ ပတ္ သက္ ျပီ း မေက်လည္ မွ ဳအေျခအေနေတြ၊ လမ္ းျပေျမပံ ု နဲ႕ ပတ္ သက္ ျပီ း လူ ထု ရဲ႕ မေက်နပ္ မွ ဳေတြ၊ ကမၻ ာ့
စီ းပြားေရးပ်က္ ကပ္ ရဲ႕ ဂယက္ ရိ ု က္ မွ ဳေတြ၊ အေထြေထြ ျပႆနာေတြေၾကာင္ ့ ပဋိ ပကၡ အဆင္ ့ ဟာ latent conflict ကိ ု ေက်ာ္ လြန္ ျပီ း၊ ေပါက္ ကြဲလု လု ျဖစ္ လာျပန္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု အေျခအေနမွ ာသာ triggering event ျဖစ္ ျပီ း conflict emergence ျဖစ္ လာတဲ့ အခါ conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု ခ်က္ ခ်င္ း
ကူ းေျပာင္ းသြားႏိ ု င္ မယ္ ့ အလားအလာေတြ ရွ ိ ေနပါတယ္ ။ အဲဒီ အဆင္ ့ မွ ာလဲ ပါ၀ါရွ ယ္ ယာၾကားျဖတ္ အစိ ု းရ ေပၚထြက္ လာႏိ ု င္ မယ္ ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအခင္ းအက်င္ းသ႑ာန္ ေတြ ထြက္ ေပၚေနပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု သာျဖစ္ လာခဲ့ ရင္ Initial democratization စတင္ သြားမွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု စတင္ ျပီ းမွ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ေခၚတာ၊ ေရြးေကာက္ ပြဲျပဳလု ပ္ တာ၊ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ စတင္ တာေတြ ဆက္ တိ ု က္ ျပဳလု ပ္ လိ ု ႕ ရလာပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ ဒါေၾကာင္ ့ လက္ ရွ ိ
ႏိ ု င္ ငံ ေရးအေျခအေနဟာ ျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ အတြက္ အလြန္ ပဲ အေရးၾကီ းေနတဲ့ အခ်ိ န္ အခါ တခု လိ ု ႕ ဆိ ု ရမွ ာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိ န္ အခါမွ ာ conflict emergence အဆင္ ့ အတြက္ ၊ conflict escalation အဆင္ ့ အတြက္ ၊ ပါ၀ါရွ ယ္ ယာၾကားျဖတ္ အစိ ု းရဖြဲ႕စည္ းႏိ ု င္ ေရး၊ တပ္ မေတာ္ သားမ်ားအား စည္ းရံ ု းေရး စတဲ့ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ အမ်ားအျပားကိ ု ႏိ ု င္ ငံ ေရးအခင္ းအက်င္ းသစ္ တခု အေနနဲ႕ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ ေဆာင္ ရြက္ ျပီ း ၾကိ ဳတင္ ျပင္ ဆင္ ရေတာ့ မွ ာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု ျပင္ ဆင္ မွ ဳေတြ မရွ ိ ရင္ ေရႊ ၀ါေရာင္ ေတာ္ လွ န္ ေရးတု န္ းကလိ ု မ်ိ ဳး ရု တ္ တရက္ ေပးလာတဲ့ အခြင္ ့ အလမ္ းကိ ု လက္ ဆု ပ္ လက္ ကိ ု င္ မယူ လိ ု က္ ႏိ ု င္ သလိ ု မ်ိ ဳး ျဖစ္ သြားမွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ က်ြန္ မတိ ု ႕ ျမန္ မာလူ မ်ိ ဳးေတြရဲ႕ ထူ းျခားဆန္ းၾကယ္ မွ ဳလိ ု ႕ပဲ ေခၚရေလမလား၊ စစ္ အာဏာရွ င္ ဘက္ က ၾကည္ ့ ရင္ ေတာ့ အလြန္ ပင္ ဟာသေျမာက္ စရာေကာင္ းတဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးထိ ု းစစ္ ျပက္ လံ ု းတခု လိ ု ႕ပဲ ေခၚရေလမလား မဆိ ု ႏိ ု င္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ၾကီ း ထြက္ ေပၚလာပါေတာ့ တယ္ ။ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ ရေအာင္
conflict settlement အဆင္ ့ ကိ ု လဲ ေရာက္ ေသးတာ မဟု တ္ ပါ။ အဲဒီ အဆင္ ့ ေ၀းလိ ု ႕ de-escalation အဆင္ ့ ေတာင္ မေရာက္ ေသးပါ။ ေနာက္ ဆံ ု း ႏွ စ္ ဘက္ စလံ ု းက ရွ ံ ဳးေနတဲ့ အေျခအေန (stalemate) အဆင္ ့ မွ ာပင္ မရွ ိ ပါ။ အေသအခ်ာသာေတြးၾကည္ ့ ရင္ conflict emergence အဆင္ ့ နဲ႕ conflict escalation အဆင္ ့ ကိ ု နအဖစစ္ အု ပ္ စု ရဲ႕ လမ္ းျပေျမပံ ု အဆံ ု းမသတ္ ခင္ မွ ာ မတက္ လွ မ္ းႏိ ု င္ ပါက latent conflict အဆင္ ့ မွ ာတင္ ေနာက္ ထပ္
အႏွ စ္ ႏွ စ္ ဆယ္ ေလာက္ ဆက္ ေနရျပီ း အႏိ ု င္ ရအာဏာရွ င္ ျခယ္ လွ ယ္ သမွ်ခံ ၾကရေတာ့ မယ္ ့ အေျခအေနမ်ိ ဳးပါ။ အသီ းဆိ ု တာ သီ းခိ ု င္ းခ်င္ တိ ု င္ းသီ းလိ ု ႕မရသလိ ု အပြင္ ့ ဆိ ု တာကလဲ ပြင္ ့ ခိ ု င္ းတိ ု င္ း ပြင္ ့ လိ ု ႕မရပါ။ Initial democratization အဆင္ ့ ေရာက္ ျပီ းမွ သီ းခိ ု င္ းရတဲ့ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ဆိ ု တဲ့ အသီ းကိ ု တိ ု က္ ပြဲကာလမွ ာကတည္ းက အတင္ းသြားသီ းခိ ု င္ းေနခဲ့ လိ ု ႕ ျမန္ မာျပည္ ၾကီ း စစ္ က်ြန္ ဘ၀မွ ာ သက္ ဆိ ု းရွ ည္ ေနရတာလဲ ႏွ စ္ ေပါင္ းမ်ားစြာ ရွ ိ ေနခဲ့ ပါျပီ ။ အခု အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တဲ့ အပြင္ ့ ကိ ု လဲ သူ ပြင္ ့ ရမယ္ ့ အခ်ိ န္ လဲမဟု တ္ ၊ အေျခအေနလဲ မဟု တ္ ပဲ သြားပြင္ ့ ခိ ု င္ း၍ မရပါ။ ဘယ္ လိ ု မွ ပြင္ ့ မွ ာဟု တ္ ပါ။ ပြင္ ့ မွ ာမဟု တ္ ပဲ စစ္ အာဏာရွ င္ ေတြအတြက္ လက္ နက္ တခု သြားေရာက္ တပ္ ဆင္ ေပးသလိ ု ပဲ ျဖစ္ လာပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ တကယ္ လု ိ ႕ အခ်ိ န္ တခု မွ ာ triggering event တခု ျဖစ္ ပြားလာတဲ့ အခါ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရဖြဲ႕စည္ းေရးအထိ ဦ းတည္ ႏိ ု င္ တဲ့ အေျခအေနတခု ျဖစ္ လာခဲ့ ရင္ အာဏာရွ င္ ေတြက ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ လိ ု ပဲ ဒီ စကားလံ ု းကိ ု ျပန္ အသံ ု းခ်လာမွ ာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒီ အခါက်ရင္ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ ထက္ ပိ ု ျပီ း အဆမတန္ ၾကီ းမားတဲ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းတခု ကိ ု အာဏာရွ င္ ေတြဘက္ က ဆင္ လိ ု ႕ရႏိ ု င္ မယ္ ့ အခြင္ ့ အလမ္ းေတြ အမ်ားၾကီ း ရလာမွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ စစ္ ေရးေလ့ လာသူ တေယာက္ အေနနဲ႕ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တဲ့ စကားလံ ု းၾကီ းကိ ု အသံ ု းျပဳျပီ း ဘယ္ လိ ု ၾကီ းမားတဲ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းကိ ု ဘယ္ နည္ းဘယ္ ပံ ု နဲ႕ ဆင္ လိ ု ႕ ရႏိ ု င္ သလဲ ဆိ ု တာကိ ု ေတြ႕ျမင္ ေနရပါတယ္ ။ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးစီ းပြားကိ ု ပဲ ထာ၀ရရပ္ တည္ ဖိ ု ႕ ရည္ သန္ တာေၾကာင္ ့ အာဏာရွ င္ ကိ ု အားေပးကူ ညီ မွ ဳျဖစ္ သြားေစႏိ ု င္ တဲ့ အတြက္ ဒီ နည္ းလမ္ းေတြကိ ု အေသးစိ တ္ ဆက္ မေရးလိ ု ပါ။ ဒါေပမယ္ ့ တဘက္ ရန္ သူ ကိ ု ဘယ္ ေတာ့ မွ ေလွ ်ာ့ မတြက္ ဖိ ု ႕နဲ႕ ေရွ ႕မွ ာ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းတခု ရွ ိ လာႏိ ု င္ တယ္ ဆိ ု တာကိ ု ေတာ့ ၾကိ ဳတင္ အသိ ေပး တင္ ျပလိ ု ပါတယ္ ။ အခု လိ ု အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါနဲ႕ မကိ ု က္ ညီ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ၾကီ း ထြက္ ေပၚလာမွ ဳမွ ာ ပါ၀င္ ၾကတဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕အစည္ းမ်ားအေနနဲ႕ ပါ၀င္ ရတဲ့ အေၾကာင္ းရင္ း သံ ု းမ်ိ ဳးရွ ိ မယ္ လိ ု ႕ ယူ ဆရပါတယ္ ။ ပထမတခ်က္ ကေတာ့ အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါနဲ႕ သေဘာတရားကိ ု နားမလည္ မွ ဳျဖစ္ ပါတယ္ ။ ေနာက္ တမ်ိ ဳးကေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ ပြဲမွ ာ ေပၚထြက္ လာတဲ့ အစိ ု းရနဲ႕ လက္ ရွ ိ မွ ာ အပစ္ အခတ္ ရပ္ စဲထားတဲ့
ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရးအဖြဲ႕ေတြအၾကား
မွ ာ ဒိ ု င္ ယာေလာ့ ခ္ မ်ား ျဖစ္ လာခဲ့ ရင္ ကိ ု ယ္ မပါလိ ု က္ ရမွ ာစိ ု းလိ ု ႕ ၾကိ ဳတင္ ျပင္ ဆင္ ျပထားတဲ့
ႏိ ု င္ ငံ ေရးအခင္ းအက်င္ းလဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု ဆိ ု ရင္ ေတာ့ ဒါဟာ ျပည္ သူ လူ ထု ကိ ု
သစၥ ာေဖာက္ တာပဲ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္ းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒဟာ စစ္ မွ န္ တဲ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးကိ ု ဘယ္ လိ ု မွ ေဆာင္ က်ဥ္ းႏိ ု င္ မွာမဟု တ္ တဲ့ အတြက္ ဒီ ဖြဲ႕စည္ းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒအေပၚမွ ာ အေျခတည္ ျပီ း ေပၚထြက္ လာတဲ့ အစိ ု းရဆိ ု တာကလဲ အာဏာရွ င္ ရု ပ္ ေသးအစိ ု းရပဲ ျဖစ္ ပါလိ မ္ ့ မယ္ ။
ရု ပ္ ေသးအစိ ု းရနဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးစီ းပြားကိ ု ေဆာင္ က်ဥ္ းေပးႏိ ု င္ မယ္ ့ တိ ု င္ းျပည္ ႏိ ု င္ ငံ ကိ ု တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕မရပါ။ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး ျဖစ္ စဥ္ ကိ ု ဆိ ု ရင္ ပိ ု ဆိ ု းပါတယ္ ။ ဘယ္ လိ ု မွ စစ္ မွ န္ တဲ့ ေရရွ ည္ ခံ ျငိ မ္ းခ်မ္ းေရး၊ တန္ းတူ ညီ မွ ်ေရးကိ ု တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕ ရမွ ာ မဟု တ္ ပါ။ ေနာက္ ဆံ ု းျဖစ္ ႏိ ု င္ ေခ် တခု ကေတာ့ အကယ္ ၍ နအဖစစ္ အု ပ္ စု ဘက္ က
လမ္ းျပေျမပံ ု ကိ ု အဆံ ု းသတ္ ျပီ း ပဋိ ပကၡ ကိ ု အႏိ ု င္ နဲ႕ ပိ ု င္ းျဖတ္ ပစ္ ခဲ့ ရင္ ႏိ ု င္ ငံ တကာ မိ သားစု မ်ားက ဒီ ပဋိ ပကၡ ျပီ းဆံ ု းသြားျပီ လိ ု ႕ သတ္ မွ တ္ လာမွ ာကိ ု စိ ု းရိ မ္ မွ ဳပါ။ ဒီ လိ ု သတ္ မွ တ္ ခ်က္ မွ ာကလဲ ဘ႑ာေရးရာ ေထာက္ ပံ ့ မွ ဳေတြနဲ႕ ပတ္ သက္ ေနတာေၾကာင္ ့ ၊ ဆက္ လက္ ရပ္ တည္ မွ ဳ အတြက္ လိ ု အပ္ ခ်က္ ျဖစ္ ေနတာေၾကာင္ ့ လဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္ ့ စစ္ အု ပ္ စု ဟာ
အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး လု ပ္ လိ ု ျခင္ းမရွ ိ ပါဘူ း၊ အတိ ု က္ အခံ ေတြဘက္ က ကမ္ းလွ မ္ းအဆိ ု ျပဳခ်က္ ကိ ု လက္ မခံ ပါဘူ း ဆိ ု တဲ့ သ႑ာန္ ကိ ု ႏိ ု င္ ငံ တကာမိ သားစု မ်ားက ကြက္ ကြက္ ကြင္ းကြင္ း ျမင္ လာေအာင္ ေထာင္ ေခ်ာက္ ဆင္ မွ ဳ တခု လဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ္ ့ ကိ ု ယ္ ဆင္ မယ္ ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ထဲ ကိ ု ယ္ ျပန္ မက်သြားေအာင္ ဘယ္ လိ ု ဘယ္ ပံ ု နဲ႕ တားဆီ းမလဲ၊ ရန္ သူ က ျပန္ ဆင္ လိ ု က္ မယ္ ့ ေထာင္ ေခ်ာက္ ၾကီ းထဲ က်မသြားေအာင္ ဘယ္ လိ ု ျပင္ ဆင္ ကာကြယ္ မလဲဆိ ု တဲ့ လု ပ္ ငန္ းစဥ္ ေတြ ဆက္ ရွ ိ ေနဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ ဆင္ နင္ းျမင္ းကန္ ဘ၀ မေရာက္ သြားေအာင္ အရံ အတားေတြ လု ပ္ ဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ဒီ လိ ု ျဖစ္ ႏိ ု င္ ေခ်သံ ု းရပ္ မွ ာ စစ္ မွ န္ တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးသမား၊ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕အစည္ းေတြလိ ု ႕ ယူ ဆတာေၾကာင္ ့ ျပည္ သူ လူ ထု ရဲ႕ ဆႏၵ ကိ ု ပဲ ကိ ု ယ္ စားျပဳျပီ း၊ ျပည္ သူ လူ ထု အက်ိ ဳးဆိ ု တဲ့ ေႏွ ာင္ ၾကိ ဳးရဲ႕ ၾကိ ဳးဆြဲမွ ဳကိ ု ပဲ ခံ ယူ လိ မ္ ့ မယ္ လိ ု ႕ပဲ ေမွ ်ာ္ လင္ ့ မိ ပါတယ္ ။ ျပည္ သူ လူ ထု ကိ ု
သစၥ ာေဖာက္ တဲ့ လု ပ္ ရပ္ ျဖစ္ တဲ့ ေရြးေကာက္ ပြဲအျပီ း ႏိ ု င္ ငံ ေရးအေျခအေနမွ ာ အာဏာပါ၀ါ မရမွ ာစိ ု းလိ ု ႕ ၾကိ ဳတင္ ခင္ းက်င္ းထားတဲ့ ႏိ ု င္ ငံ
ေရးအခင္ းအက်င္ းလိ ု ႕ေတာ့ မသတ္ မွ တ္ လိ ု ပါ။ စကားလံ ု းရဲ႕ အေျခခံ သေဘာတရားနဲ႕ စကားလံ ု းအသံ ု းျပဳသင္ ့ တဲ့ အခ်ိ န္ အခါကိ ု သေဘာေပါက္ မွ ဳအားနည္ းတာ (သိ ု ႕မဟု တ္ ) ကြဲျပားစြာ နားလည္ သေဘာေပါက္ တာလဲ ျဖစ္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု ကြဲျပားစြာ သေဘာေပါက္ တာဆိ ု ရင္ ေတာ့ ဒီ အခ်ိ န္ အခါ၊ အေျခအေနဟာ ဘာေၾကာင္ ့ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ကိ ု ကမ္ းလွ မ္ းဖိ ု ႕ သင္ ့ ေလ်ာ္ ရလဲ ဆိ ု တဲ့ အခ်က္ နဲ႕
ဒီ လိ ု ကမ္ းလွ မ္ းခ်က္ ျပဳလု ပ္ ဖိ ု ႕ သင္ ့ ေလ်ာ္ တဲ့ အခ်ိ န္ ျဖစ္ ခဲ့ တဲ့ လြန္ ခဲ့ တဲ့ ဆယ္ ႏွ စ္ ေက်ာ္ ကာလက ႏွ စ္ ဦ းႏွ စ္ ဘက္ လံ ု း stalemate ျဖစ္ ေနတဲ့ ကာလမွ ာ ဘာေၾကာင္ ့ မကမ္ းလွ မ္ းခဲ့ လဲ ဆိ ု တဲ့ အခ်က္ ကိ ု ျပည္ သူ လူ ထု နဲ႕ ရဲေဘာ္ ရဲဘက္ ေတြကိ ု ရွ င္ းလင္ းတင္ ျပဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ လွ ပါတယ္။တတိ ယျဖစ္ ႏိ ု င္ ေခ်ျဖစ္ တဲ့ ဘ႑ာေရးဆိ ု င္ ရာနဲ႕ ပတ္ သက္ ေနခဲ့ ရင္ လဲ လူ အမ်ားကိ ု ပြင္ ့ ပြင္ ့ လင္ းလင္ း ရွ င္ းျပဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ ဒီ လိ ု transparency နဲ႕ honesty မရွ ိ ပဲ ဒီ မိ ု ကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္ းလဲမွ ဳကိ ု ဦ းေဆာင္ ႏိ ု င္ မယ္ ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ားအေနနဲ႕ လူ ထု က အသိ အမွ တ္ ျပဳေပးလာမွ ာ မဟု တ္ ပါ။ ျပည္ တြင္ းျပည္ ပ ျမန္ မာျပည္ သူ လူ ထု ရဲ႕ အသိ အမွ တ္ ျပဳမွ ဳ၊ လက္ ခံ မွ ု မရွ ိ ပဲနဲ႕လဲ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕မ်ားအမည္ ခံ ျပီ း ထင္ ရာစိ ု င္ းလိ ု ႕ ရမွ ာမဟု တ္ ပါ။ အစိ ု းရဆိ ု တာ ျပည္ တြင္ းေရြးေကာက္ ပြဲ အႏိ ု င္ ရပါတီ က ဦ းေဆာင္ ဖြဲ႕စည္ းမွ အမ်ားကိ ု ကိ ု ယ္ စားျပဳတဲ့ အစိ ု းရျဖစ္ မွ ာျဖစ္ ပါတယ္ ။ မဲအႏိ ု င္ ရသူ အခ်ိ ဳ႕ကပဲ လြတ္ ေျမာက္ နယ္ ေျမမွ ာ ဦ းေဆာင္ ဖြဲ႕စည္ းတာကေတာ့ စင္ ျပိ ဳင္ အစိ ု းရပဲ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္ ့ စင္ ျပိ ဳင္ အစိ ု းရကိ ု ျပည္ သူ လူ ထု အားလံ ု းကိ ု ကိ ု ယ္ စားျပဳတဲ့ အစိ ု းရလိ ု ႕ မသတ္ မွ တ္ ႏိ ု င္ သလိ ု ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အစိ ု းရလိ ု ႕လဲ အမ်ားက လက္ ခံ ထားမွ ာ မဟု တ္ ပါ။ ႏိ ု င္ ငံ တကာစစ္ မ်က္ ႏွ ာမွ ာ အဖြဲ႕အစည္ းဆိ ု တာထက္ ပိ ု ျပီ း ျပယု ဂ္ ေကာင္ းတဲ့ အစု အဖြဲ႕ေလးတခု သာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ တျခား သမိ ု င္ းအစဥ္ အလာၾကီ းမားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ား ပူ းေပါင္ းဖြဲ႕စည္ းထားတဲ့ ေကာင္ စီ ေတြ၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေတြ ဆိ ု တာကလဲ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအင္ အားစု ၾကီ းမ်ားသာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးကံ ၾကမၼ ာကိ ု အလံ ု းစံ ု ဆံ ု းျဖတ္ လု ပ္ ပိ ု င္ ခြင္ ့ ကိ ု လူ ထု တရပ္ လံ ု းက လႊ ဲအပ္ ထားတဲ့ အၾကြင္ းမဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရး ဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ား မဟု တ္ ပါ။ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးတေလွ ်ာက္ မွ ာ ဂ်ပန္ ေခတ္ ကာလ တခု တည္ းမွ ာပဲ ဒီ လိ ု ဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ိ ဳး ေပၚေပါက္ ခဲ့ ဖူ းတာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ပိ ု မိ ု သိ သာထင္ ရွ ားတဲ့ အခ်က္ ကေတာ့ အခု အခ်ိ န္ မွ ာ အသက္ (၃၈) ႏွ စ္ ေအာက္ လူ အမ်ားဟာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ ပြဲမွ ာ မဲေပးခဲ့ သူ မ်ား မဟု တ္ သလိ ု ၊ အသက္ (၃၅) ႏွ စ္ ေအာက္ လူ အမ်ားဟာလဲ ရွ စ္ ေလးလံ ု းမွ ာ တက္ တက္ ၾကြၾကြ ပါ၀င္ ခဲ့ သူ မ်ား မဟု တ္ ပါ။ ဒါေၾကာင္ ့ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕အစည္ းအျဖစ္ ေနရာယူ မွ ဳျပဳလု ပ္ မယ္ ဆိ ု ရင္ ဒီ အသက္ အရြယ္ အပိ ု င္ းအျခားမွ ာ ရွ ိ ေနတဲ့ လူ ေတြရဲ႕ ယံ ု ၾကည္ ေလးစားမွ ဳနဲ႕ ေထာက္ ခံ မွ ဳဟာ မလြဲမေသြလိ ု အပ္ ပါတယ္ ။ လက္ ရွ ိ အမတ္ မ်ားနဲ႕ ေခါင္ းေဆာင္ မ်ားဟာ ဒီ အသက္ အရြယ္ အပိ ု င္ းအျခားလူ ငယ္ ၊ လူ လတ္ ပိ ု င္ းက ေရြးခ်ယ္ တင္ ေျမွ ာက္ ထားသူ ေတြ မဟု တ္ ပါဘူ း။ ဒါေၾကာင္ ့ မၾကာခင္ မွ ာ က်င္ းပေတာ့ မယ္ ့ ဂ်ကာတာ ကြန္ ဖရင္ ့ အျပီ းမွ ျပည္ သူ လူ ထု ကိ ု ပန္ ၾကားခ်က္ ေတြ၊ အေျခအေနရွ င္ းလင္ းတင္ ျပမွ ဳေတြ ျပဳလု ပ္ ရမွ ာပဲျဖစ္ ပါတယ္ ။ ငါ့ ျမင္ းငါစိ ု င္ း၊ စစ္ ကိ ု င္ းေရာက္ ေရာက္ ဆိ ု တဲ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးစင္ ျမင္ ့ သ႑ာန္ ကိ ု လြတ္ လပ္ ေရးရျပီ းစ ႏိ ု င္ ငံ တခု ရဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု ကေတာင္ လက္ မခံ ခဲ့ ဘူ းဆိ ု ရင္ အာဏာရွ င္ လက္ ေအာက္ မွ ာ ဆယ္ စု ႏွ စ္ ေပါင္ းမ်ားစြာ ဖိ ႏွ ိ ပ္ ခံ ခဲ့ ရလိ ု ႕ ခါးသီ းမွ ဳေတြနဲ႕ ျပည္ ့ ႏွ က္ ေနတဲ့ ျပည္ တြင္ း ျပည္ သူ လူ ထု ၊ ႏိ ု င္ ငံ တကာကိ ု ေျခဦ းနဲ႕ ၾကမ္ းျပင္ လွ ည္ ့ ပတ္ အလု ပ္ လု ပ္ ေနၾကရတဲ့ ျပည္ ပေရာက္ ျမန္ မာ အလု ပ္ သမားထု ၊ အေတြးအေခၚနဲ႕ ဆင္ ျခင္ တံ ု တရားရွ ိ တဲ့ ပညာတတ္ လူ လတ္ တန္ းစားေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္ းထားတဲ့ ၂၁ရာစုျမန္ မာ့ လူ ု ႕အဖြဲ႕အစည္ းကဆိ ု ရင္ ပိ ု ျပီ း လက္ ခံ ႏိ ု င္ မွ ာ မဟု တ္ ပါဘူ း။ ေနာက္ တခ်က္ က မၾကာခင္ က်င္ းပမယ္ ့ ဂ်ကာတာညီ လာခံ ကိ ု ျမန္ မာ့ သမိ ု င္ းရဲ႕ အထင္ ကရ ပင္ လံ ု ညီ လာခံ နဲ႕ ခိ ု င္ းႏွ ိ ဳင္ းေျပာဆိ ု ေနတာေတြ ရွ ိ လာျပန္ ပါတယ္ ။ အႏွ စ္ သာရခ်င္ း၊ အေျခအေန၊ အခ်ိ န္ အခါခ်င္ း ဘယ္ လိ ု မွ ဆက္ စပ္ ႏွ ိ ဳင္ းယွ ဥ္ လိ ု ႕ မရပါ။ ပင္ လံ ု ညီ လာခံ ဆိ ု တာက ေအာင္ ဆန္ းအက္ တလီ စာခ်ဳပ္ နဲ႕ နယ္ ခ်ဲ႕ျဗိ တိ သွ ်နဲ႕ ျမန္ မာတိ ု ႕အၾကားမွ ာ conflict settlement ရွ ိ ျပီ းမွ အနာဂတ္ လြတ္ လပ္ တဲ့ ျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ မွ ာ ေရွ းႏွ စ္ မ်ားစြာက ရွ ိ ခဲ့ တဲ့ ပဋိ ပကၡ စိ တ္ အနာေဟာင္ းေတြ ထပ္ မထြက္ လာေအာင္ ၊ နယ္ ခ်ဲ႕တိ ု ႕ ေသြးခြဲအု ပ္ ခ်ဳပ္ ခဲ့ လိ ု ႕ ျဖစ္ ေပၚေနတဲ့ လူ မ်ိ ဳးစု အၾကား အထင္ လြဲမွ ု ေတြ ၾကီ းထြားမလာေအာင္ ျပဳလု ပ္ ခဲ့ တဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသား စည္ းလံ ု းညီ ညြတ္ ေရး၊ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ကနဦ းညီ လာခံ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ ဒီ ညီ လာခံ ကိ ု ျပည္ သူ လူ ထု ေထာင္ ေပါင္ းမ်ားစြာက ေထာက္ ခံ အားေပးခဲ့ ၾကပါတယ္ ။ ဒါေတာင္ ကနဦ းညီ လာခံ မွ ာ မပါ၀င္ ခဲ့ တဲ့ လူ မ်ိ ဳးစု ေတြ၊ ကနဦ းညီ လာခံ ရဲ႕ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးျဖစ္ စဥ္ ကိ ု ဆက္ လက္ ေဖာ္ ေဆာင္ ႏိ ု င္ ျခင္ း
မရွ ိ တာေတြေၾကာင္ ့ ေနာက္ ပိ ု င္ းမွ ာ ျဖစ္ ပြားခဲ့ တဲ့ ပဋိ ပကၡ ေတြက အမ်ားၾကီ း ရွ ိ ပါတယ္ ။ အခု ဂ်ကာတာ ညီ လာခံ က်ေတာ့ ပင္ လံ ု လိ ု ျမန္ မာ့ ေျမေပၚမွ ာ က်င္ းပတဲ့ ညီ လာခံ လဲမဟု တ္ ၊ အခ်ိ န္ အခါ၊ အေျခအေနနဲ႕အညီ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးအဆင္ ့ ကိ ု ေဖာ္ ေဆာင္ ႏိ ု င္ မယ္ ့ ညီ လာခံ လဲ မဟု တ္ ။ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရး အဆိ ု ျပဳခ်က္ ကိ ု တဘက္ ကိ ု တင္ ျပရံ ု အဆင္ ့ ပဲ ရွ ိ ေသးတဲ့ ညီ လာခံ သာ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ တိ ု င္ းရင္ းသားစည္ းလံ ု းညီ ညြတ္ ေရးဆိ ု တာကလဲ ျပည္ ပမွ ာရွ ိ ေနတဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသားအဖြဲ႕ေလးေတြ ေကာက္ ခါငင္ ခါ ညီ လာခံ ထက်င္ းပျပီ း တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕ရႏိ ု င္ တဲ့ သေဘာတရားၾကီ းလဲ မဟု တ္ ပါ။ ျမန္ မာႏိ ု င္ ငံ အတြင္ းမွ ာ မွ ီ တင္ းေနထိ ု င္ ၾကတဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသားလူ မ်ိ ဳးစု အားလံ ု းကိ ု ဘယ္ လိ ု မွ ကိ ု ယ္ စားမျပဳႏိ ု င္ သလိ ု ျပည္ ပမွ ာ
ရွ ိ ေနတဲ့ တိ ု င္ းရင္ းသားအဖြဲ႕အားလံ ု းပင္ စံ ု စံ ု လင္ လင္ တက္ ေရာက္ ျခင္ း မရွ ိ ေသးပါ။ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအင္ အားစု မ်ားက အဆိ ု ျပဳခ်က္ တခု ကိ ု ညီ ညီ ညြတ္ ညြတ္ ပူ းေပါင္ းျပဳလု ပ္ တဲ့ ညီ လာခံ တရပ္ သာပဲ ျဖစ္ ျပီ း၊ ျမန္ မာ့ ႏိ ု င္ ငံ ေရးအတြက္ အက်ိ ဳးရွ ိ ႏိ ု င္ မလားဆိ ု တာကလဲ တဘက္ စစ္ အု ပ္ စု က ဘယ္ လိ ု တု န္ ႕ျပန္ လိ ု က္ သလဲ ဆိ ု တာေပၚမွ ာပဲ မူ တည္ ေနပါေသးတယ္။
နိ ဂံ ု း
ဒါေၾကာင္ ့ နိ ဂံ ု းခ်ဳပ္ အေနနဲ႕ ဆိ ု ရရင္ ႏိ ု င္ ငံ ေရးဦ းေဆာင္ အဖြဲ႕ျဖစ္ ခ်င္ တဲ့ အဖြဲ႕အစည္ းမ်ားကလဲ ျပည္ သူ လူ ထု အေပၚ ရိ ု းသားသစၥ ာရွ ိ ဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ ပါေၾကာင္ းပါနဲ႕ ျပည္ သူ လူ ထု အေနနဲ႕ကလဲ ဘယ္ လိ ု ႏိ ု င္ ငံ ေရးအဖြဲ႕အစည္ းကိ ု မွ အားကိ ု းအားထား မျပဳပဲ၊ မိ မိ တိ ု ႕ လု ပ္ စရာရွ ိ တဲ့ စစ္ အာဏာရွ င္ ဆန္ ႕က်င္ ေရး၊ ျပည္ သူ ႕အာဏာ ျပည္ သူ ထံ ျပန္ လည္ ေရာက္ ရွ ိ ေရး၊ အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးလု ပ္ ငန္ းစဥ္ မ်ားကိ ု ေခါင္ းေဆာင္ မေမွ ်ာ္ ၊ ကယ္ တင္ ရွ င္ မေမွ ်ာ္ ပဲ လု ပ္ ေဆာင္ ဖိ ု ႕ လိ ု အပ္ လွ ပါေၾကာင္ း ေရးသားတင္ ျပလိ ု က္ ရပါတယ္ ။
”လူ ထု တိ ု က္ ပြဲေတြဟာ လူ ထု ေခါင္ းေဆာင္ ေတြကိ ု ေမြးဖြားပါတယ္ ။ဒီ ကေန႕ေခါင္ းေဆာင္ ေတြဟာလဲ မနက္ ျဖန္ ေခါင္ းေဆာင္ ေတြျဖစ္ ခ်င္ မွ ျဖစ္ လာပါလိ မ္ ့ မယ္ ။ျပည္ သူ ႕ေတာ္ လွ န္ ေရးကိ ု မည္ သည္ ့ လူ ပု ဂၢ ိ ဳလ္ ႏွ င္ ့အဖြဲ႕အစည္ းကမွ ေမာင္ ပိ ု င္ စီ းထား၍ မရပါ။ေမာင္ ပိ ု င္ စီ းရန္ ၾကိ ဳးစားတာ၊ ပု ဂၢ ိ ဳလ္ ေရး ကိ ု းကြယ္ မွ ဳ ျပဳလု ပ္ တာဟာေတာ္ လွ န္ ေရးက်ဆံ ု းေစတဲ့ လကၡ ဏာပဲ ျဖစ္ ပါတယ္ ။ညီ ညြတ္ ေရးဆိ ု တာ တိ ု က္ ပြဲရွ ိ မွ တည္ ေဆာက္ လိ ု ႕ ရပါတယ္ ။ေတြ႕ဆံ ု ေဆြးေႏြးေရးဆိ ု တာ ၾကားျဖတ္ အစိ ု းရတခုေပၚထြက္ မွ ဳျပီ းတဲ့ အခ်ိ န္ မွ ာလု ပ္ မွ ေအာင္ ျမင္ ႏိ ု င္ ပါတယ္ ။အမ်ိ ဳးသားရင္ ၾကားေစ့ ေရးဆိ ု တာ ပဋိ ပကၡ ေတြျပီ း
ဆံ ု းမွေဖာ္ ေဆာင္ လိ ု ႕ ရပါတယ္ ။
ေတာ္ လွ န္ ေရးသစၥ ာျဖင္ ့ခင္ မမမ်ိ ဳး (၁၂၊ ၈၊ ၂၀၀၉)
ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွာ ယေန ့မနက္ (၆) နာရီ (၄၀) မိနစ္ခန္ ့က ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ F7 Fighter ပ်က္က်
22/01/2010
ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွာ ယေန ့မနက္ (၆) နာရီ (၄၀) မိနစ္ခန္ ့က ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ F7 Fighter ပ်က္က်သြားပါတယ္။
တရုတ္လုပ္ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ F7 Fighter အမ်ဳိးအစားဟာ ရန္ကုန္ေလဆိပ္အဆင္းမွာ ပ်က္ႀကသြားတာျဖစ္ေႀကာင္းနဲ ့ ပ်က္က်ရျခင္း အေႀကာင္းရင္းကိုေတာ့ မသိရေသးပါဖူး။ဒီေလယာဥ္အမ်ဳိးအစားဟာ တစ္ေယာက္ေမာင္း တိုက္ေလယာဥ္အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ရန္ကုန္ေလဆိပ္က တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးေျပာတာကေတာ့ ဒီေလယာဥ္ကို ေလ့က်င့္ေမာင္းႏွင္ေနစဥ္ ေလဆိပ္ကို ျပန္အဆင္းမွာ ျဖစ္တာလို ့ ေျပာျပပါတယ္။ ပိုင္းေလာ့ ျပည့္ျဖဳိးမ်ဳိး ေသဆုံးသြားေႀကာင္း သိရပါတယ္။
သုံးသပ္သူတစ္ဦးေျပာတာကေတာ့ ဒီ ပ်က္က်တဲ့ေလယာဥ္ဟာ နအဖကေန တရုတ္ထံကေန ၀ယ္ယူခဲ့တဲ့ အစီး (၃၆) စီးထဲက တစ္စီး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို ့ ေျပာဆိုသုံးသပ္ပါတယ္။
ဒီလို ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္ပ်က္ႀကခဲ့ဖူးတာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၁၈) ရက္ေန ့တုန္းကလည္း မႏၱေလးေလဆိပ္မွာ ေလယာဥ္ကြင္းကေန ပ်ံတက္စမွာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီလိုဘဲ အသက္ (၂၉) ႏွစ္အရြယ္ ေလယာဥ္မွဴး ေသဆုံးခဲ့ရပါတယ္။
နအဖဟာ ေလယာဥ္ေတြ၀ယ္ဖို ့ေလာက္ဘဲ သိျပီး ေလယာဥ္ေတြအေႀကာင္း၊ ေလယာဥ္ထိန္းသိမ္းမွဳနည္းစနစ္၊ ေလယာဥ္ကြင္းနဲ ့ ေလယာဥ္ေျပးလမ္း အဆင့္အတန္း၊ ေလယာဥ္ေမာင္းနည္းပညာနဲ ့ ေလယာဥ္မွဴးေတြ ျပည္စုံစြာ လိုအပ္တဲ့ ေလက်င့္သင္ႀကားမွဳနည္းပညာေတြကို မသိနားမလည္ မေဆာင္ရြက္တာေႀကာင့္ ျမန္မာျပည္မွာ ခရီးသည္ေလယာဥ္ေတြတင္မက အခုလို စစ္ေလယာဥ္ေတြပါ ပ်က္က်မွဳေတြ ျဖစ္ရတာပါ။ ႏွေမ်ာစရာကေတာ့ ေလယာဥ္ပ်က္က်လို ့ မေသသင့္ဘဲ ေသဆုံးႀကရတဲ့ ေလယာဥ္မွဴးေတြနဲ ့ ခရီးသည္ေတြပါဘဲ။ ေလယာဥ္ပ်က္က်မွဳေတြကိုလည္း တိက်ခိုင္လုံတဲ့သတင္းေတြ ထုပ္ျပန္ျပီး ျပည္သူလူထုကို အသိေပးမယ္ သတိေပးမယ္ဆိုတာထက္ သတင္းအေမွာင္ခ်ျပီး သူတို ့ေပါ့ဆမွဳေတြကို ညံ့ဖ်င္းမွဳေတြကို ဖုံးကြယ္ဖို ့သာ ဦးစားေပးေလ့ရွိပါတယ္။
ဆိုးရြားတာကေတာ့ ေလယာဥ္၀ယ္ရျပီးေရာ ေစ်းေပါေပါနဲ ့ အေခ်ာင္ရ အေခ်ာင္၀ယ္၊ အရည္အေသြးက်ေနတဲ့ ေလယာဥ္ေတြကို ၀ယ္တဲ့သူကလည္း ၀ယ္ ေရာင္းတဲ့သူကလည္း ေရာင္းနဲ ့ ျဖစ္ေနတာပါဘဲ။ ႀကားထဲက အသက္ေပး ခံရသူေတြကေတာ့ ခံရတာပါ။
မွတ္ခ်က္။။http://www.niknayman-niknayman.co.cc/
ရင္ဆိုင္မလား? မ်က္ကြယ္ျပဳမလား ?
"ငါ့ဒိန္ခဲကို ဘယ္သူေနရာေရႊ႕ထားသလဲ?" ျမန္မာျပန္ဆိုသူ- တင္ေမာင္ျမင့္"ငါ့ဒိန္ခဲကို ဘယ္သူေနရာေရႊ႔ထားသလဲ?" ဆိုတဲ့စာအုပ္ကို နာရီဝက္အတြင္းၿပီးေအာင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဖတ္ႏိုင္ေပမယ့္ စာအုပ္ထဲက အေၾကာင္းအရာကိုေတာ့ တစ္သက္တာအခ်ိန္နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ခံစားရလိမ့္မယ္။
"ငါ့ဒိန္ခဲကို ဘယ္သူေနရာေရႊ႔ထားသလဲ?" ဒါဟာ လူတိုင္းကိုယ့္ကိုယ္ ေန႔စဥ္ေမးတဲ့ေမးခြန္းျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ "စားၿပီးၿပီလား?" ဆိုတဲ့ေမးခြန္းေလာက္ အေရးပါပါတယ္။
အလုပ္အကိုင္ အဆင္မေျပတဲ့အခါ၊ အခ်စ္ေရး အဆင္မေျပတဲ့အခါ၊ အိမ္ေထာင္ေရး မေျပလည္တဲ့အခါ ဒီေမးခြန္းကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ေမးတတ္ၾကတယ္။ ဘယ္သူကမ်ား "ငါ့ဒိန္ခဲကို ဘယ္သူေနရာေရႊ႔ထားသလဲ?"
"ငါ့ဒိန္ခဲကို ဘယ္သူေနရာေရႊ႔ထားသလဲ?" ဆိုတဲ့စာအုပ္က ဘာေတြေျပာထားသလဲ? ပံုျပင္က ၾကြက္ငယ္ေလးႏွစ္ေကာင္နဲ႔ လူေသးေလးႏွစ္ေယာက္ အေၾကာင္းေရးထားတဲ့ ရိုးရိုးရွင္းရွင္း ပံုျပင္ေလးတစ္ပုဒ္ပဲျဖစ္တယ္။
ပံုျပင္အက်ဥ္းက လူေသးႏွစ္ေယာက္နဲ႔ ၾကြက္ကေလးႏွစ္ေကာင္ဟာ ဒိန္ခဲေတြျပည့္လွ်ံေနတဲ့ ဝကၤပါေတာင္ထဲမွာေနၾကတယ္။ ဒိန္ခဲေတြက ဝကၤပါေတာင္ရဲ႕ တစ္ေနရာမွာရွိတာေၾကာင့္ ၾကြက္ကေလးႏွစ္ေကာင္က အနံ႔အာရံုသံုးၿပီး ဒိန္ခဲကိုရွာခဲ့ၾကတယ္။ လူေသးေလးႏွစ္ေယာက္က ဦးေႏွာက္သံုးၿပီးရွာခဲ့ၾကတယ္။ တစ္ေန႔မွာ သူတို႔ရဲ႕ႀကိဳးပမ္းမႈေၾကာင့္ တစ္သက္စားမကုန္ႏိုင္ဘူးလို႔ ထင္ရတဲ့ ဒိန္ခဲေတာင္ႀကီးကို ေတြ႔ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူတို႔ဟာ ဒိန္ခဲေတာင္နဲ႔ မနီးမေဝးနား ေရႊ႔ေျပာင္းလာခဲ့ၾကၿပီး ေန႔ရက္ေတြကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကတယ္။
ဒါေပမယ့္ တစ္ေန႔မွာ ဒိန္ခဲေတာင္ႀကီး ေပ်ာက္ျခင္းမလွ ေပ်ာက္သြားခဲ့တယ္။ ဒိန္ခဲေတာင္ႀကီးကို မေတြ႔ရေတာ့ ၾကြက္ကေလးႏွစ္ေကာင္က ေနာက္ဒိန္ခဲေတာင္တစ္ေတာင္ကို ရွာဖို႔ ခ်က္ျခင္းဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လူေသးေလးႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ "ဒိန္ခဲ" ေပ်ာက္သြားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတာ္ေတာ္တုန္လႈပ္ခဲ့ၾကတယ္။
"ငါ့ဒိန္ခဲကို ဘယ္သူေနရာေရႊ႔ထားသလဲ?" လို႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ မျပတ္ေမးၾကတယ္။ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီဒိန္ခဲေတြကို သူတို႔မပိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် အဲဒီဒိန္ခဲက သူတို႔ဒိန္ခဲပါလို႔ ထင္မွတ္ထားလိုက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ "ဘယ္သူကမွ ငါ့ဒိန္ခဲကို ေနရာေရႊ႕လို႔မရဘူး" ဆိုၿပီး မ်က္စိေရွ႕ကျဖစ္လာတဲ့ကိစၥကို သူတို႔လက္မခံႏိုင္ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေန႔ရက္ေတြကို စိတ္ရႈပ္ဝမ္းနည္းစြာနဲ႔ သူတို႔ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရတယ္။ လူေသးေလးတစ္ေယာက္က ဒိန္ခဲေပ်ာက္သြားၿပီဆိုတဲ့ အမွန္တရားကိုလက္ခံၿပီး ေနာက္ဒိန္ခဲေတာင္တစ္ေတာင္ကိုရွာ
ဒိန္ခဲထြက္ရွာတဲ့ လူေသးေလးက လမ္းတစ္ဝက္ေရာက္တာနဲ႔ "ေနာက္ ဒိန္ခဲေတာင္တစ္ေတာင္ကို ေတြ႔ပါ့မလား?"ဆိုတဲ့ မေရရာစိတ္ေတြ ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ဒိန္ခဲရွာမေတြ႔ေသးေပမယ့္ ေၾကာက္ရြံ႕တုန္လႈပ္ျခင္းကေန လြတ္ေျမာက္ခဲ့တဲ့ လူတစ္ေယာက္မွာ ႏႈိင္းမျပႏိုင္တဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းနဲ႔ စိတ္သက္သာမႈေတြ ရႏိုင္ေၾကာင္းကို သူသိသြားခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆံုး႐ႈံးသြားခဲ့တဲ့ ဒိန္ခဲေတြအတြက္ သူနာက်င္ဝမ္းနည္း မေနခဲ့ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ဆံုးမွာ ဒိန္ခဲေတာင္တစ္ေတာင္ကို သူေတြ႔သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီဒိန္ခဲေတာင္မွာပဲ ၾကြက္ကေလးႏွစ္ေကာင္နဲ႔ သူျပန္ဆံုခဲ့တယ္။
အသိဥာဏ္ရွိတဲ့ ၾကြက္ကေလးႏွစ္ေကာင္က အရင္ဒိန္ခဲေတာင္ႀကီး တေျဖးေျဖးေလ်ာ့နည္းလာတာကို သူတို႔သိခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒိန္ခဲေတာင္ႀကီး ေပ်ာက္သြားတဲ့အခ်ိန္ ေနာက္ဒိန္ခဲကိုရွာဖို႔ သူတို႔ေတြေဝတြန္႔ဆုတ္ မေနခဲ့ဘူး။
ဒိန္ခဲေတြ႔ခဲ့တဲ့ လူေသးေလးဟာ ဒိန္ခဲအသစ္ေတြယူၿပီး အရင္ဒိန္ခဲေတာင္မွာ ဒိန္ခဲေတြ ျပန္ေပၚလာႏိုးနဲ႔ေစာင့္ေနတဲ့ သူ႔သူငယ္ခ်င္း လူေသးေလးကို သြားရွာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလူေသးေလးက ဒိန္ခဲေဟာင္းကိုပဲ တမ္းတေနၿပီး ဒိန္ခဲသစ္ကိုစားဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့တယ္။ "ငါ့ဒိန္ခဲကို ယူသြားတဲ့လူေတြ" တစ္ေန႔မွာ ငါ့ကို "ျပန္ေပးလိမ့္မယ္"လို႔ သူေမွ်ာ္လင့္ေနဆဲျဖစ္တယ္။
ဒီပံုျပင္ေလးက ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို လွဳံ႕ေဆာ္ႏႈိးဆြေပးခဲ့ပါတယ္။ စာအုပ္ထဲမွာပါ "ဒိန္ခဲေဆာင္ပုဒ္" ေတြ အမ်ားႀကီးပါခဲ့ပါတယ္။
"ဒိန္ခဲ" ကို "အလုပ္အကိုင္", "အိမ္ေထာင္ေရး" , "ပစၥည္းဥစၥာ" ဒါမွမဟုတ္ "အခြင့္အေရး" အေနနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တစ္သက္သာ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
ဘယ္အရာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ "ဒိန္ခဲ" ျဖစ္မလဲ? ဥပမာ--
လူတစ္ေယာက္ကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၿပီး ထုတ္ေဖာ္ေျပာရဲတဲ့ သတိၱမရွိခဲ့ဘူး။
အထက္လူႀကီးဆီက ေနရာေကာင္းေလးတစ္ခုေတာင္းယူဖို႔ ေတြေဝတုန္႔ေႏွးၿပီး ေၾကာင့္ၾကစိုးရိမ္စိတ္ေတြ မ်ားခဲ့တယ္။
ကိုယ္မႏွစ္သက္တဲ့လူကို ေနာက္ထပ္မေႏွာင့္ယွက္ပါနဲ႔လို႔ ျပတ္ျပတ္သားသား ထုတ္ေဖာ္မေျပာရဲခဲ့ဘူး။
ဆိုင္ဝန္ထမ္း အတင္းအဓမၼတိုက္တြန္း ဝယ္ခိုင္းတဲ့အကၤ်ီကို မဝယ္ခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အထင္ေသးမုန္းတီးတဲ့ အၾကည့္နဲ႔ ကိုယ့္ကိုသူၾကည့္မွာ စိုးခဲ့တယ္။
ဒါေတြဟာ လူေတြဆီက မေကာင္းတဲ့တုန္႔ျပန္မႈေတြ ရမွာကိုကြၽန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္ခဲ့လို႔ျဖစ္တယ္။ တကယ္ေတာ့ လူေတြရဲ႕တုန္႔ျပန္မႈဆိုတာ ကိုယ့္အထင္ေတြပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒီအထင္ေတြနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ကိုယ့္စိတ္ကိုယ္ ေခ်ာက္ခ်ားေစခဲ့တယ္။ မွန္ေရွ႕မွာရပ္သလိုမ်ဳိး မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ပဲရပ္ရပ္၊ ေနာက္ေက်ာေပးပဲရပ္ရပ္ မွန္ထဲမွာေတြ႔ရမွာက လူတစ္ေယာက္ရဲ႕အရိပ္ပဲျဖစ္တယ္။
တစ္ေလာကလံုး ကိုယ့္အေပၚမေကာင္းဘူးလို႔ သင္ထင္ခဲ့ရင္ သင့္ကိုယ္ေပၚက ဆူးခက္ေတြကို လူေတြျမင္ၾကလိမ့္မယ္။ အိန္ဂ်ယ္တစ္ပါး ကိုယ့္ပုခံုးေပၚ နားေနတယ္လို႔ သင္ထင္ခဲ့ရင္ သင့္ရဲ႕လင္းလက္တဲ့စိတ္ကို လူေတြျမင္ၾကလိမ့္မယ္။
စိတ္ပ်က္အားငယ္ၿပီး ခြန္အားေတြက်႐ႈံးေနတယ္လို႔ သင္ထင္ခဲ့ရင္ သင့္ကို ယံုၾကည္ဖို႔မထိုက္တန္သူလို႔ လူေတြျမင္ၾကလိမ့္မယ္။ စိတ္လက္သက္သာၿပီး မိမိကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈေတြ ျပည့္ေနတယ္လို႔ သင္ထင္ခဲ့ရင္ သင့္ကို ယံုၾကည္စိတ္ခ်သူလို႔ လူေတြျမင္ၾကလိမ့္မယ္။
ကိုယ့္ကိုခ်စ္တဲ့လူမရွိဘူးလို႔ သင္ထင္ခဲ့ရင္ သင့္ကို သနားစရာ၊ ဆဲြေဆာင္မႈမရွိသူလို႔ လူေတြျမင္ၾကလိမ့္မယ္။ အရာရာကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အျပည့္ သင္ထားႏိုင္ခဲ့ရင္ သင့္ရဲ႕ ၾကည္လင္တဲ့စိတ္၊ ေနေရာင္ျဖာတဲ့ သင့္မနက္ျဖန္တိုင္းကို လူေတြျမင္ၾကလိမ့္မယ္။
ျဖစ္လာတဲ့ ျပႆနာအခက္အခဲေတြကို ရင္ဆိုင္မလား? မ်က္ကြယ္ျပဳမလား? ေနာက္ဆံုးေတာ့လည္း ကိုယ္သာ ကိုယ္ပဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္းႏိုင္းစေန ဘာသာျပန္သည္။
Subscribe to:
Posts (Atom)
