အဖြဲ႕တြင္း ပ႗ိပကၡမ်ားအား စီမံခန္႕ခြဲျခင္း

ႏိုင္ငံေရးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘ၀အေရးမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အေျပာင္းအလဲ အေျခအေနေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြမွာ လူေတြရဲ႕ စိတ္ေတြ ေ၀၀ါးရွဳပ္ေထြးမွဳေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ပ႗ိပကၡေတြ ျဖစ္လာတတ္ျပီး ကြဲျပားတဲ့ အေတြးအျမင္ေတြ၊ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြကေန အကြဲအျပဲေတြလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနေတြကို စနစ္တက် ကိုင္တြယ္စီမံႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းေရးရာရွဳေထာင့္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အဖြဲ႕တြင္း ေျပာင္းလဲမွဳေတြ၊ ကြဲျပဲမွဳေတြကို ဦးတည္ေစတဲ့ ပ႗ိပကၡအေျခအေနတခု ျဖစ္လာတတ္တာမ်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလို dysfunctional conflict ထြက္ေပၚလာတဲ့အခါမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္မွဳ ခက္ခဲျခင္း၊ ခံစားခ်က္ႏွင့္ ေပါက္ကြဲျခင္း စတာေတြကေန ပ႗ိပကၡျဖစ္သူေတြအခ်င္းခ်င္း အျပိဳင္အဆိုင္ စစ္ကစားျခင္း စတဲ့ လကၡဏာေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။
အဖြဲ႕တြင္း ပ႗ိပကၡမ်ား ျဖစ္ထြန္းေစတတ္ေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးကို ေလ့လာသူပညာရွင္ေတြကေတာ့ အဖြဲ႕အစည္းတခုအတြင္းမွာ ပ႗ိပကၡကို ျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ conflict triggers ေတြကို ရွစ္မ်ိဳးခြဲျခားျပီး ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးကေတာ့ အလုပ္တာ၀န္သတ္မွတ္ခ်က္ ရွဳပ္ေထြးမွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္း တခုမွာဆိုရင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဥကၠဌတာ၀န္၊ အတြင္းေရးမွဴးတာ၀န္၊ ဗဟိုအလုပ္မွဳေဆာင္ေကာ္မတီ၊ ဗဟိုေကာ္မတီတာ၀န္ ခြဲေ၀မွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီတာ၀န္ေတြနဲ႕ တြဲျပီး တိက်တဲ့ အလုပ္သတ္မွတ္ခ်က္ရွိရပါမယ္။ ဒီလိုမရွိရင္ အဖြဲ႕တြင္းက အရင္းအျမစ္ႏွင့္ အဖြဲ႕ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ ပါ၀ါအေပၚမွာ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

ဒုတိယ တမ်ိဳးကေတာ့ အရင္းအျမစ္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြပါ။ အရင္းအျမစ္ဆိုတာမွာ အဖြဲ႕ကိုခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ ပါ၀ါအျပင္ ေငြအင္အား၊ လူအင္အားနဲ႕ တန္ဖိုးၾကီးတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ဆိုတာလဲ ပါပါတယ္။ လူ႕စိတ္ဆိုတာက ေမ်ာက္စိတ္လိုပဲ ေတာ္ေတာ္ေၾကာက္ဖို႕ ေကာင္းပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းတခုအတြင္းမွာ အဖြဲ႕ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႕အတြက္ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိုစိတ္ေတြရွိမွ ပန္းတိုင္ကို ေရာက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ အဖြဲ႕၀င္ေတြအၾကားမွာ ပါ၀ါအာဏာျပိဳင္မွဳေတြ ျဖစ္လာျပီဆိုရင္ အဖြဲ႕ျပိဳကြဲဖို႕ ဦးတည္ေနျပီဆိုတာ သိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

တတိယတမ်ိဳးကေတာ့ ဆက္ဆံေရးျပိဳလဲမွဳပါ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အလုပ္ၾကီးအကိုင္ၾကီးေတြကို လုပ္ကိုင္ျပီး ဟန္ေရးျပလိုတတ္ၾကေပမယ့္ ဒီအလုပ္နဲ႕ တန္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ရင့္က်က္မွဳကို ျပင္ဆင္ထားေလ့ မရွိၾကပါဘူး။ စကားေျပာရင္ ငါ့စကားႏြားရ ေျပာတတ္သူေတြ၊ အစည္းအေ၀းခန္းေတြထဲမွာ သူမ်ားေတြ လုပ္သမွ် အဖ်က္သေဘာနဲ႕ လိုက္ေျပာေနတတ္သူေတြ၊ အျပန္အလွန္ ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးမွဳကေန ျပႆနာကို အေျဖရွာတဲ့ အဆင့္မေရာက္ေတာ့ပဲ မိတ္ေဆြပ်က္တဲ့အထိ ျဖစ္ေနတတ္သူေတြ၊ မူအရ ေပါင္းစပ္လို႕ မရတာေၾကာင့္ ကြဲျပဲတာမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ တေယာက္နဲ႕ တေယာက္ ေ၀ဖန္ပုတ္ခတ္တာနဲ႕တင္ ထစ္ခနဲရွိ အဖြဲ႕သစ္ေထာင္ေနသူေတြ၊ သူေျပာတာမွ လက္မခံရင္ ကိုယ္ေျပာတာလဲ လက္မခံဆိုျပီး လုပ္တတ္သူေတြ၊ ကိုယ့္ကို ေပးအပ္ထားတဲ့ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ပင္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပဲ တျခားပိုၾကီးတဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြကို တစာစာ ေတာင္းေနတတ္သူေတြ၊ ေနရာယူ ငုပ္တုတ္ထိုင္၊ ေဘးထိုင္ဘုေျပာ လုပ္တတ္သူေတြ၊ အဖြဲ႕ထဲက လူေတြရဲ႕ စကားေတြကို ဟိုစကားဒီပို႕၊ ဒီစကားဟိုပို႕နဲ႕ စကားအေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ေနတတ္သူေတြဟာ လူ႕ေလာကၾကီး ထဲမွာ ရွိကိုရွိေနတတ္ ပါတယ္။ ဒီလို စိတ္ဓာတ္မရင့္က်က္သူေတြ အဖြဲ႕အစည္းေတြထဲမွာ မ်ားလာတဲ့အခါ အဖြဲ႕၀င္ေတြ အခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရးကို ထိခိုက္ပါတယ္။ ၾကာရင္ ျပိဳလဲတတ္ပါတယ္။

ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတခုရဲ႕ ဖိအားပါ။ လူေတြမွာ ေရရွည္လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြမွာ ပိုမိုအားသာခ်က္ရွိျပီး ေရတိုအခ်ိန္သတ္မွတ္တာနဲ႕ စိတ္ဖိစီးမွဳျဖစ္ျပီး ကေသာင္းကနင္းလုပ္တတ္သူေတြ ရွိပါတယ္။ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္ တခုအတြင္းမွာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာတခုကို ျပီးေျမာက္ရေတာ့မယ္လို႕ ျပင္ပပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနက ဖိအားေပးလာတဲ့အခါမွာ ဒါကို ေအးေအးေဆးေဆး စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္သူေတြ ရွိသလို၊ ေတာင္ေျပးေျမာက္ေျပး ျဖစ္ေနတတ္သူေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ စာေမးပြဲတခုကို နက္ျဖန္စစ္ေတာ့မယ္လို႕ ေရွာင္တခင္ ေၾကညာလိုက္တဲ့အခါ ေရရွည္ျပင္ဆင္ထားသူေတြနဲ႕ ေရတိုျပင္ဆင္ထားသူေတြအၾကားမွာ ကြဲျပားတဲ့ တုန္႕ျပန္မွဳေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေရရွည္ျပင္ဆင္ ထားျပီးမွ ေသြးေအးေအးနဲ႕ အေရးၾကီးတဲ့ သင္ခန္းစာေတြကို ေရြးႏွဳတ္ေလ့လာသူ၊ ေရရွည္ျပင္ဆင္ထားေပမယ့္ ေၾကာက္စိတ္၀င္လာျပီး ဟိုစာအုပ္ကိုင္ရမလို၊ ဒီစာအုပ္ကိုင္ရမလို ျဖစ္တတ္သူ၊ ျပင္ဆင္ထားတာ မဟုတ္ေပမယ့္လဲ ေသြးေအးေအးနဲ႕ အေရးၾကီးမယ္ထင္တဲ့ စာကိုပဲ ေကာက္ဖတ္ေနသူနဲ႕ ျပင္ဆင္ထားတာလဲမရွိ၊ ေသြးေအးေအးနဲ႕ ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ရမွန္းလဲ မသိျဖစ္ျပီး ေတာင္ေျပး၊ ေျမာက္ေျပးျဖစ္ေနတတ္သူေတြ ေပၚထြက္လာစျမဲပါပဲ။ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆံုးက အဲဒီေတာင္ေျပး၊ ေျမာက္ေျပး လုပ္တတ္သူေတြပါ။ ပထမငါးမိနစ္မွာ စာေမးပြဲေျဖမယ္ေျပာလိုက္၊ ဒုတိယငါးမိနစ္ေရာက္ရင္ မေျဖေတာ့ဘူးေျပာလိုက္၊ စာအုပ္ေကာက္ကိုင္လိုက္၊ ျပန္ခ်လိုက္နဲ႕ စိတ္ဂနာမျငိမ္မွဳေတြျဖစ္ျပီး အနီးအနားမွာ ရွိေနသူေတြကို ေတာ္ေတာ္ဒုကၡေပးတတ္သူေတြပါ။ သူ႕ကိုသာ လိုက္ၾကည့္ေနရင္ ေဘးက လူေတြလဲ အရူးမလင္လုပ္ရသလို ျဖစ္လာမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။

အဖြဲ႔အစည္းတြင္း ပ႗ိပကၡေတြ ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ ေနာက္ထပ္ အေၾကာင္းတခုကေတာ့ အေျခအေနနဲ႕ သင့္ေလ်ာ္မွန္ကန္မွဳ မရွိတဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြ၊ မူ၀ါဒေတြ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ခ်မွတ္တာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ ကိုယ့္အဖြဲ႕ရဲ႕ အေျခအေနကို သိရပါတယ္။ ငါ့စကားႏြားရ၊ တေသြးတသံ တမိန္႕ေတြက ေနရာတိုင္းမွာ က်င့္သံုးလို႕ မရပါ။ ဦးေႏွာက္နဲ႕ ဆင္ျခင္တံုတရားကို အမိန္႕ဆိုတာနဲ႕ သင္းကြပ္ခံထားရတဲ့ စစ္တပ္လို အဖြဲ႕အစည္းမ်ိဳးေတြမွာေတာင္ တခါတရံမွာ တပ္တြင္းပုန္ကန္မွဳဆိုတာ ျဖစ္လာတတ္ေသးရင္ တျခားအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာဆို ပိုဆိုးပါတယ္။

ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ကြဲျပားမွဳပါ။ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ေသြးေတြက ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ လူသ႑ာန္ကိုၾကည့္ျပီး အကဲခတ္ဖို႕ဆိုတာ အလြန္ခဲယဥ္း ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေပ်ာင္းေလးေပမယ့္ စိတ္ဓာတ္က်ေတာ့ အရမ္းၾကံ့ခိုင္ ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ဗလေတာင့္ေတာင့္ေပမယ့္လဲ တုတ္တခ်က္၀င့္တာနဲ႕ ေၾကာက္ဒူးတုန္ တတ္ပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကေလးဘ၀ အေတြ႕အၾကံဳ၊ ဘ၀ျဖတ္သန္းမွဳ၊ မိသားစုအေျခအေန၊ အေတြးအေခၚ၊ အယူ၀ါဒ၊ စိတ္ေနစိတ္ထား စတာေတြက လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကို လႊမ္းမိုးမွဳရွိပါတယ္။ အေရးေပၚ အေျခအေနေတြမွာမွ ထြက္လာတတ္တဲ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး အရည္အခ်င္းေတြကလဲ ရွိပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕က မိုက္ရူးရဲလုပ္တတ္သလို တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့လဲ ေၾကာက္ျပိး အညံ့ခံတတ္ပါတယ္။ ကမၻာ့နာမည္ၾကီး ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕ၾကီးေတြမွာ စပိုင္ေတြ ေရြးတဲ့အခါ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပမ္းျပီးလဲ ေရြးခ်ယ္စစ္ေဆးေလ့ရွိတယ္လို႕ ၾကားဖူးပါတယ္။ ခံႏိုင္ရည္ကို ဆန္းစစ္တာပါ။ ခံႏိုင္ရည္ဆိုတာက အလြန္အေရးၾကီးတာပါ။ လူတိုင္းမွာ အားနည္းခ်က္ရွိေပမယ့္ ဒီလိုအားနည္းခ်က္ကို တဘက္ရန္သူက အသာစီးယူသြားႏိုင္ေစမယ့္ တာ၀န္မ်ိဳးကို အစကတည္းက မေပးပဲ ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာသဘာ၀အရ စစ္တိုက္ရမယ့္ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ တပ္မွဴးကို ေသနတ္သံၾကားတာနဲ႕ ၀ပ္က်င္းထဲ သြားပုန္းေနတတ္သူကို ေပးလို႕ မရပါဘူး။ သက္သတ္လြတ္စားေနသူကို မုဆိုးတာ၀န္သြားေပးလို႕ မရပါဘူး။ ေသြးဆာေနသူကို အက်ဥ္းသားထိန္းသိမ္းေရး တာ၀န္သြားေပးလို႕ မရပါဘူး။ အကုန္လံုး ေသကုန္ပါလိမ့္မယ္။ ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ရမယ့္ တာ၀န္ကို မဆြတ္ခင္က ညြတ္ျပီး အေပးအယူပဲ လုပ္ခ်င္ေနတဲ့ လူမ်ိဳးကို သြားေပးလို႕ မရပါဘူး။ မဟာမိတ္ဆက္ဆံေရး တာ၀န္မ်ိဳးကို ထစ္ခနဲရွိ ရန္ျဖစ္ခ်င္သူကို သြားေပးလို႕ မရပါဘူး။ အလုပ္တာ၀န္နဲ႕ လူရဲ႕ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ကိုက္ညီဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းေတြထဲမွာ အဲဒီလို မကိုက္ညီမွုေတြ ျဖစ္လာရင္ တစတစ ပ်က္သုဥ္းေတာ့တာပါပဲ။

ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ ရာထူးအဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ပါ။ အဖြဲ႕ဆိုတာရွိရင္ hierarchy ဆိုတာရွိပါတယ္။ တာ၀န္ယူမွဳဆိုတာရွိရပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သားအဖပဲျဖစ္ျဖစ္ အဖြဲ႕ရဲ႕ ရာထူးသတ္မွတ္ခ်က္အရ အဆင့္ဆင့္ေပးအပ္လာတဲ့ တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တာ၀န္ေပးအပ္သူကလဲ မွန္ကန္ေျဖာင့္မတ္တဲ့ တာ၀န္ေတြကို ေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလို တာ၀န္ေပးအပ္သူေတြကိုလဲ တာ၀န္ခံမွဳနဲ႕ ေျဖာင့္မတ္မွဳအတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္မွဳယႏၱရား လဲ ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ငါေခါင္းေဆာင္ဆိုျပီး ေျပာခ်င္ရာေျပာ၊ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္တတ္သူေတြလဲ ေလာကမွာ ရွိတတ္စျမဲပါပဲ။ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ အဖြဲ႕တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ဖို႕ ေခါင္းေဆာင္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ဆိုျပီး ဟန္ေရးတျပျပလုပ္ေနဖို႕၊ အဖြဲ႕၀င္ေတြကို အဖြဲ႕နဲ႕ မဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြ သြားေပးျပီး ခိုင္းေစဖို႕၊ ငါေျပာရင္ မွန္တယ္၊ ငါလုပ္ရင္ မွန္တယ္ဆိုျပီး လုပ္ဖို႕ မဟုတ္ပါဘူး။

ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းတခုသာ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ အဖြဲ႕တခုရဲ႕ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအတိုင္း လုပ္ေဆာင္ျပီးစီး တာေတြကိုလဲ ေကာ္မတီေတြအလိုက္ အစီရင္ခံရပါမယ္။ ဗဟိုနဲ႕ ေအာက္ေျခ တသားတည္း ရွိေနရပါမယ္။ သာမန္အဖြဲ႕၀င္တေယာက္ပင္ျဖစ္ေစကာမူ အေတြးအေခၚေတြ၊ ခံစားခ်က္ေတြကို တေလးတစား နားေထာင္ေပးရပါမယ္။ အဖြဲ႕၀င္တေယာက္ခ်င္းစီကို တန္ဖိုးထားတတ္ရပါမယ္။

အဲဒီလို မဟုတ္ပဲ အဖြဲ႕၀င္ေတြကို ဟိုခိုင္း၊ ဒီခိုင္း၊ ဟိုညႊန္၊ ဒီညြန္လုပ္ဖို႕ ေလာက္ပဲ သတိရျပီး ဆက္ဆံေရး အဆက္ျပတ္မွဳ (ဆက္ဆံေရးဆိုတာမွာ လူခ်င္းေတြ႕ျပီး ထမင္းအတူစားေနတာကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ပါ) ရွိေနမယ္ဆိုရင္၊ အျပန္အလွန္ေလးစားတန္ဖိုးထားမွဳ ေလ်ာ့နည္းလာမယ္ဆိုရင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ေနာက္ပါအင္အားေတြ ေလ်ာ့လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မျဖစ္သာလို႕ လက္တြဲေနရရင္ေတာင္ ဒီလိုေခါင္းေဆာင္မွဳေအာက္မွာ ေရရွည္ေနလိုစိတ္ ရွိၾကမည္ မဟုတ္ပါ။

ေနာက္ထပ္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျပိဳကြဲတတ္တဲ့ အခ်က္တခုကေတာ့ ၾကိဳတင္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ပါတယ္။ လူေတြဆိုတာက လူအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စိတ္အေထြေထြပါ။ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းတခုကို အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ၀င္လာသူေတြမွာ ၾကိဳတင္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေနရာယူလိုလို႕ပါ။ တခ်ိဳ႕က ဘယ္လို အခြင့္အေရးမ်ားရမလဲဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္နဲ႕ပါ။ တခ်ိဳ႕က ကိုယ့္ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႕ အဖြဲ႕ရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ေတြ ကိုက္ညီတယ္လို႕ ယူဆမွဳေၾကာင့္ပါ။ တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့ အေျခအေနအရ ပူးေပါင္းပါ၀င္၀န္းရံေပးဖို႕ သက္ဆိုင္ရာ မိခင္အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္ ေၾကာင့္ပါ။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အမ်ားစု ပါတာမို႕ လိုက္ပါတာပါ။

ႏိုင္ငံေရး ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းတခုကို အဖြဲ႕၀င္လာတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ ဥစၥာ၊ ရာထူးအဆင့္အတန္း၊ ယံုၾကည္ခ်က္တူညီမွဳ၊ အစုအဖြဲ႕နဲ႕ ရပ္တည္လိုမွဳစတဲ့ ၾကိဳတင္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္နဲ႕ ၀င္လာသူေတြသာ ျဖစ္တယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကပါတယ္။ ဒီလိုၾကိဳတင္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႕ ၀င္လာျပီးမွ ထင္သလို မျဖစ္တဲ့အခါ အဖြဲ႕အေပၚမွာ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳေတြ ပ်က္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အဖြဲ႕ျပိဳကြဲတတ္ပါတယ္။

အဖြဲ႕အစည္းတခုအတြင္းမွာ အဖြဲ႕ျပိဳကြဲေရးအထိ ဦးတည္တဲ့ ဒီလိုပ႗ိပကၡေတြ ထြက္ေပၚလာတဲ့အခါ စနစ္တက် ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးကို ေလ့လာတဲ့ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒီလိုကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းပံု နည္းလမ္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ေပးထား ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြဆိုတာက စာအုပ္ထဲက စာေတြ ေျပာၾက၊ သီအိုရီေတြ ေဖာ္ထုတ္ၾက၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ကိုယ့္သမိုင္းနဲ႕ မကိုက္ညီႏိုင္မယ့္ နည္းစနစ္ေတြကို ေျပာၾကနဲ႕မို႕ သူတို႕ ေျပာစကားေတြကို ဂရုစိုက္ဖို႕ မလိုဘူးလို႕ ဆိုေလ့ရွိၾကပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ငါ့စကားႏြားရ ေျပာတတ္တဲ့ စိတ္ေဖာက္ျပန္ေနတဲ့ ပညာရွင္ မဟုတ္ရင္ ဘယ္ပညာရွင္ကမွ သူေျပာတာေတြကို လိုက္လုပ္ၾကဖို႕၊ ဂရုစိုက္ၾကဖို႕ မရည္ရြယ္ၾကပါဘူး။ လိုအပ္မယ္ထင္တာကို သူပညာကို အသံုးျပဳျပီး ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားတာ၊ အၾကံေပးတာေတြပဲ လုပ္ၾကပါတယ္။ ကိုက္ညီတာလဲ ရွိႏိုင္ပါတယ္၊ မကိုက္ညီတာလဲ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဘာသာတရား ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မွဳမွာေတာင္မွ ဘုရားေဟာဆိုတိုင္း အားလံုးက လက္ခံၾကတာ မဟုတ္လို႕ ဘာသာတရားေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ယံုၾကည္ရာ ကိုယ္ကိုးကြယ္ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ပညာရွင္ေတြဆိုတာကလဲ တန္ခိုးရွင္ေတြမဟုတ္။ သူတို႕တတ္သိထားတဲ့ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာ ေလးေတြကို အသံုးခ်ျပီး လူ႕ေလာကၾကီးအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးရွိမယ္ထင္တဲ့ စာတမ္းေလးေတြကို ေရးၾက၊ သုေတသနေလးေတြကို လုပ္ၾကရင္း ေပ်ာ္ေမြ႕ေနသူေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ လိုတာကိုယူျပီး၊ မလိုတာကို ပယ္ရံုပဲ ရွိပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းတြင္း ပ႗ိပကၡနဲ႕ ပတ္သက္ျပီးေတာ့လဲ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းငါးသြယ္ကို ပညာရွင္ေတြက ေဖာ္ထုတ္ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။

အဖြဲ႕တြင္း ပ႗ိပကၡေျဖရွင္းေရး နည္းလမ္းငါးသြယ္

အဖြဲ႕အစည္းတခုအတြင္းမွာ ပ႗ိပကၡေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့အခါ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႕ နည္းလမ္းငါးသြယ္ သံုးျပီး ေျဖရွင္းႏိုင္ေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ပထမနည္းလမ္းကေတာ့ ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္း (Problem solving) နည္းလမ္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ျပႆနာကို စတင္ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြ၊ မီးပြားကို မီးေတာက္ျဖစ္ေအာင္ တြန္းတင္ေနတဲ့ လူေတြနဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ၊ ျပင္ပ တြန္းအားနဲ႕ ဖိအားေတြကို အရင္ေလ့လာျပီးေတာ့မွ ဒါေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမလဲဆိုတာကို စဥ္းစားဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းဟာ ေကာင္းမြန္ေပမယ့္ အခ်ိန္အလြန္ၾကာတာေၾကာင့္ အေရးေပၚ အေျခအေနေတြမွာ ဒီနည္းလမ္းကို စနစ္တက် အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႕ အခ်ိန္ နည္းပါးတတ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတခုကေတာ့ Superordinate Goals မ်ား ခ်မွတ္မွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရမ္းတန္ဖိုးရွိျပီး လူတဦးတေယာက္တည္း၊ တစုတည္းက မေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ပဲ အမ်ားက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီရည္မွန္းခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ျပီးတဲ့ အခါက်မွ “တို႕အားလံုးဟာ ဒီရည္မွန္းခ်က္ေတြကို အတူတူ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ့္ သူေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြဲျပားျခားနားမွဳေတြကို ေမ့လိုက္ျပီး ဒီရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႕ တိုက္တြန္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းက ေကာင္းမြန္ေပမယ့္ ျပႆနာအရင္းခံကို ေျဖရွင္းထားတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ပ႗ိပကၡေတြက အခ်ိန္မေရြး ျပန္ျပီး ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ေရတိုျပႆနာ ေျဖရွင္းနည္း အတြက္ေတာ့ အလြန္ပဲ အသံုး၀င္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတခုကေတာ့ အေပးအယူျပဳလုပ္ျခင္း (compromise) လုပ္တဲ့ နည္းလမ္းပါ။ ဒီနည္းလမ္းမ်ိဳးက ပ႗ိပကၡျဖစ္တဲ့ ႏွစ္ဘက္စလံုးက ႏိုင္သလို၊ ႏွစ္ဘက္စလံုးလဲ ရွံဳးပါတယ္။ ညွိႏွိဳင္းမွဳနဲ႕ အေပးအယူျပဳမွဳေပၚမွာ အေျခခံထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ တကယ္ မွန္ကန္ေလ်ာ္ညီတဲ့ အေပးအယူ ျဖစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အေပးအယူဆိုတာမွာကလဲ လုပ္လို႕ရတာ ရွိပါတယ္။ လုပ္လို႕ မရတာလဲ ရွိပါတယ္။ အေပးအယူဆိုတဲ့ စကားလံုးကို သံုးျပီး တဘက္ေစာင္းနင္း အႏိုင္ယူတာ မခံရေအာင္ကလဲ သတိရွိဖို႕ လိုအပ္ပါေသးတယ္။ ဒီနည္းလမ္းဟာ ေရရွည္မွာ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မွဳ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အသံုး၀င္တာမွန္ေပမယ့္ ေရတိုအေရးေပၚ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ရတဲ့အခါမွာေတာ့ မေလ်ာ္ကန္လွပါဘူး။

ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတခုကေတာ့ ေျပလည္ေခ်ာေမြ႕ေစျခင္း (smoothing) နည္းလမ္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႕ “အားလံုး စိတ္ခံစားမွုေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ၾကဖို႕၊ မုန္တိုင္းထန္ေနတုန္းမွာ ေလွကို မလွဳပ္ခါၾကဖို႕” ေျပာၾကားျပီး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္တဲ့ နည္းလမ္းပါ။ ဒီနည္းလမ္းက ပ႗ိပကၡအျပင္းထန္ဆံုး ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနမွာ ယာယီ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေပမယ့္ အခ်ိန္အကန္႕အသတ္နဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ရမွဳေတြ၊ ေရရွည္စီမံခ်က္ခ်မွတ္ရမွဳေတြမွာေတာ့ အသံုးသိပ္မ၀င္ပါဘူး။

ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတခုကေတာ့ အင္အားသံုးေျဖရွင္းျခင္း (Forcing) နည္းလမ္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္အကန္႕အသတ္အေပၚမွာ မူတည္ျပီး ျဖစ္လာတဲ့ ပ႗ိပကၡေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ အျခားလူေတြက အၾကံေပးနည္း၊ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္နည္း၊ တြန္းအားေပးနည္းေတြကို အသံုးျပဳျပီး ပ႗ိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ႏွစ္ဘက္စလံုးကို မွန္ကန္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ အေတြးအေခၚေတြဆီကို တြန္းတင္ေပးမွဳပါ။ ဒါကို လုပ္တဲ့အခါ ၾကား၀င္ေပးသူေတြရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရား၊ ဂုဏ္သိကၡာ၊ အင္အားေတာင့္တင္းမွဳ၊ ရပ္တည္ခ်က္ဆိုတာေတြက အေရးပါပါတယ္။ သူမ်ား ျပႆနာျဖစ္တာမွာ ၾကား၀င္တိုင္းလဲ ေကာင္းတာ မဟုတ္ပါ။ ရပ္ကြက္အဆင့္မွာ ရန္ျဖစ္တာကို ၾကား၀င္မိျပီး ဓားထိုးခံရလို႕ အသက္ဆံုးရွံဳးသူေတြ ဒုနဲ႕ ေဒးပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မွာလဲ သူမ်ားေတြ ျဖစ္သမွ် ၀င္ေျပာေနလို႕ ငပြၾကီး ျဖစ္ေနတဲ့ နိုင္ငံေတြလဲ ရွိတာပါပဲ။ မလိုအပ္ပဲ ဒီနည္းလမ္းကို သံုးလြန္းတာမ်ားရင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ အၾကားမွာလဲ ငပြၾကီးအမည္တြင္က်န္တာေလာက္ပဲ ျဖစ္မွာပဲ။ ျပႆနာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အက်ိဳးရွိေစႏိုင္မယ့္ အဆင့္ရွိမွ သူမ်ားကိစၥမွာ ၾကား၀င္ပါျပီး တြန္းအားေပးတဲ့ နည္းလမ္းေတြ သံုးလို႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို နည္းလမ္းငါးသြယ္ထဲက ဘယ္လို နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ organization iceberg ဆိုတာကိုလဲ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ျမင္သာထင္ရွားတဲ့ သြင္ျပင္လကၡဏာ (Visible Features) ေတြျဖစ္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္၊ မူ၀ါဒ၊ စီမံခ်က္၊ နည္းလမ္း၊ အလုပ္တာ၀န္ခြဲေ၀မွဳ၊ နည္းပညာ၊ အဖြဲ႕တြင္းအာဏာနဲ႕ ဆံုးျဖတ္လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ ဆက္ဆံေရး လမ္းေၾကာင္း၊ လုပ္ေဆာင္မွဳ စတာေတြ ရွိသလို၊ အတြင္းမွာပဲ ပုန္းကြယ္ေနတဲ့ သြင္ျပင္လကၡဏာ (Hidden Features) ေတြျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆ၊ ခံစားခ်က္၊ တန္ဖိုးထားမွဳ၊ အဖြဲ႕တြင္းႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္စုဖြဲ႕မွဳ၊ အုပ္စုခ်င္း ပ႗ိပကၡ၊ ေခါင္းေဆာင္ခ်င္း ပ႗ိပကၡ၊ ဆက္ဆံေရး ပြင့္လင္းမွဳ မရွိျခင္း၊ အခ်င္းခ်င္း ျပိဳင္ဆိုင္ဆြဲခ်ျခင္း၊ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား၊ စာရိတၱေရခ်ိန္ နိမ့္ပါးမွဳ၊ ကိုယ္က်င့္တရားပ်က္ယြင္းမွဳ စတာေတြ လဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေတြကို မသိပဲ ဘယ္လိုအဖြဲ႕အစည္းမ်ိဳးရဲ႕ ပ႗ိပကၡကိုမွ ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။

အဖြဲ႕တြင္း ပ႗ိပကၡေတြကို ဒီနည္းလမ္းေတြနဲ႕ ေျဖရွင္းျပီး အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ မျပိဳကြဲေရးကို ၾကိဳးပမ္းေဖာ္ေဆာင္ၾကတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ တခါတရံမွာ အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ဟာ ဘယ္လိုမွ ထိန္းေက်ာင္းလို႕ မရေတာ့ပဲ ျပိဳကို ျပိဳကြဲတတ္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။

အဖြဲ႕ျပိဳကြဲမွဳအား ထိန္းေက်ာင္းျခင္း

ေလာကမွာ အရာအားလံုးဟာ အခ်ိန္အတိုင္းအတာ တခုအထိပဲ တည္ျမဲခိုင္ခံ့ပါတယ္။ ျဖစ္ျခင္း၊ ပ်က္ျခင္းဆိုတဲ့ သေဘာတရားဟာ အရာအားလံုးအတြက္ မွန္ကန္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး အဖြဲ႕အစည္းဆိုတာကလဲ သတၱ၀ါေတြ စုစည္းထားတာပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တခ်ိန္မွာ ပ်က္စီးမွာ ပါပဲ။ ျဖစ္လိုက္ပ်က္လိုက္၊ ေအာင္ျမင္လိုက္၊ ဆံုးရွံဳးလိုက္ႏွင့္ ေလာကနိယာမကို ဘယ္သူမွ မတားဆီးႏိုင္ပါ။ ရွိေနတုန္းသာ အတတ္ႏိုင္ဆံုးေကာင္းေအာင္ ၾကိဳးပမ္းလုပ္ၾကရမွာပါ။ ဘယ္လိုမွ မတားဆီးႏိုင္ေတာ့တဲ့ အဖြဲ႕ျပိဳကြဲမွဳေတြကလဲ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွာ ရပ္တည္ခ်က္၊ လမ္းစဥ္ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ဆိုတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အဖြဲ႕တြင္းမွာ ကြဲလြဲမွဳ ျဖစ္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ အမ်ားသေဘာဆႏၵနဲ႕အညီ မွ်မွ်တတ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရင္ခ်၊ မခ်ႏိုင္ရင္ေတာ့ ရပ္တည္ခ်က္ မတူသူေတြ လမ္းခြဲဖို႕ပဲ ရွိပါတယ္။ ေလာကမွာ အေပးအယူနဲ႕ ညွိႏွိဳင္းမွဳေတြ ရွိရတယ္ဆိုတာမွန္ေပမယ့္ ဘယ္လိုမွ ညွိႏွိဳင္းလို႕၊ ေလွ်ာ့ေပးလို႕ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အရာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ- မူးယစ္ေဆး၀ါး ကုန္ကူးမယ္ဆိုတဲ့ လင္ေယာက်္ားနဲ႕ မူးယစ္ေဆး၀ါးအႏၱရာယ္ကို သိျမင္တဲ့ ဇနီးမယားႏွစ္ေယာက္ ဘ၀ခရီးကို အတူဆက္ေလွ်ာက္လို႕ မရပါ။ ဇနီးသည္က လင္ေယာက်္ားကို မူးယစ္ေဆး၀ါး ကုန္မကူးေအာင္ တားႏိုင္ရင္တား၊ လင္ေယာက်္ားက ဇနီးသည္ကို မူးယစ္ေဆး၀ါးကုန္ကူးမွဳေၾကာင့္ ရႏိုင္မယ့္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြနဲက မက္လံုးေပးျပီး ဆြယ္ႏိုင္ရင္ဆြယ္ျပီး ညွိႏွိဳင္းၾကဖို႕ကေတာ့ ပထမအဆင့္ပါ။ ဒါမွ မရရင္ေတာ့ လင္ေယာက်္ားျဖစ္သူကလဲ သူ႕ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ သူလုပ္ခ်င္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ဆက္လုပ္ဖို႕နဲ႕ ဇနီးသည္ကလဲ တမ်ိဳးသားလံုး အေရးအတြက္ သူေရွာင္ရမယ့္ အႏၱရာယ္ကို ေရွာင္ဖို႕ လမ္းခြဲၾကရံုပဲ ရွိပါတယ္။ တေယာက္က ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား၊ တေယာက္က အမ်ိဳးသားေရး ကို စဥ္းစားတဲ့ လူႏွစ္ေယာက္မွာ ဘံုရည္မွန္းခ်က္ဆိုတာ မရွိလာေတာ့တဲ့အတြက္ မိသားစု မျပိဳကြဲေအာင္ ထိန္းသိမ္းေရးဆိုတာကလဲ လုပ္လို႕ မရေတာ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ မိသားစု တခုလံုး အစိတ္စိတ္၊ အျမြာျမြာ မျပိဳကြဲေအာင္ေတာ့ ထိန္းေက်ာင္းၾကရပါမယ္။ အဖေျခရာကို ဆက္နင္းမယ့္ သားသမီးနဲ႕ အမိေျခရာကို ဆက္နင္းမယ့္ သားသမီးေတြကို မိဘနဲ႕ အတူရွိေနဖို႕ေတာ့ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ လုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုပါပဲ။ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျပိဳကြဲတဲ့အခါမွာလဲ အစိတ္စိတ္အျမြာျမြာနဲ႕ သူတလူငါတမင္း မျဖစ္ရေလေအာင္ ျပိဳကြဲမွဳကို စနစ္တက် ထိန္းေက်ာင္းေပးဖို႕ လိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးရာမွာ အာရွ၊ အာဖရိကနဲ႕ လက္တင္အေမရိကက ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ ဥေရာပ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ထက္စာရင္ ပိုျပီး fragile ျဖစ္ပါတယ္။ ကြဲအက္လြယ္ပါတယ္။ ကိုလိုနီကၽြန္စနစ္နဲ႕ အာဏာရွင္ ကၽြန္စနစ္ေအာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနလာၾကရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကၽြန္စိတ္က မ်ိဳးဆက္ေတြအလိုက္ အေသြးထဲ အသားထဲမွာ နစ္၀င္ပုန္းလွ်ိဳးေနတတ္ပါတယ္။ ဒီကၽြန္စိတ္က ေတာ္ရံုတန္ရံု အခ်ိန္ေတြမွာဆို မထြက္လာပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံအေရးအေျခအေန အေျပာင္းအလဲကာလေတြ၊ စစ္မက္သင့္တဲ့ ကာလေတြမွာဆို ထြက္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။

ကၽြန္မတို႕ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းမွာလဲ ဒီလိုကၽြန္စိတ္ေတြ ေပၚထြက္လာတတ္တဲ့ အေျခအေနေလးေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြဟာ ကိုလိုနီလက္ေအာက္ခံ ကၽြန္သေဘာက္ ဘ၀ မေရာက္ခင္တုန္းက သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္ေတြရဲ႕ တေသြးတသံ တမိန္႕ေအာက္မွာ ေနခဲ့ရပါတယ္။ လူမွဳေရးက်င့္၀တ္ေတြအရ မိသားစုတြင္းမွာလဲ အာဏာရွင္စနစ္က အျမစ္တြယ္ေနပါတယ္။ အိမ္တအိမ္မွာ ဖခင္ရဲ႕ ၾသဇာနဲ႕ သားသမီးရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အေတြးအေခၚ ထိပ္တိုက္ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဖခင္ရဲ႕ အာဏာကို မလြန္ဆန္ရဲေတာ့ပါဘူး။ ရြာတရြာမွာ သူၾကီးရဲ႕ ၾသဇာအာဏာကို မလြန္ဆန္ရဲၾကပါဘူး။ မွန္သည္ျဖစ္ေစ၊ မွားသည္ျဖစ္ေစ ငံု႕ခံၾကပါတယ္။ မတရားလုပ္ခံရရင္ေတာင္ ဘ၀ကံအေၾကာင္းတရားပါလာလို႕ ဆိုျပီးေတာ့ပဲ ေျဖသိမ့္ေတြးတတ္ၾကပါတယ္။

မခံႏိုင္လြန္းမွသာ ယမ္းပံုမီးက် ေဒါသအိုး ေပါက္ကြဲတတ္ၾကတာပါ။ ဒါကလဲ ေကာက္ရိုးမီးလို တခဏပဲ ေတာက္ပါတယ္။ အဲဒီလို လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အမ်ိဳးထိရင္ မခ်ိေအာင္နာတဲ့ စိတ္ရင္းခံေလး တခုကေတာ့လဲ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ေတြ က်ဴးေက်ာ္လာေတာ့ ဒီစိတ္ရင္းခံနဲ႕ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္ၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးစိတ္မွာ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္က သြတ္သြင္းေပးထားတဲ့ ကၽြန္စိတ္ကလဲ တြဲပါေနပါတယ္။ မင္းေနျပည္ေတာ္က အမိန္႕ေပးမွ၊ စစ္သူၾကီးေတြက ဦးေဆာင္မွဆိုတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ မွီခိုအားကိုးမွဳက ရွိေနျပန္ပါတယ္။ ဒီကၽြန္စိတ္ေတြက ဘယ္ေလာက္ေတာင္ လႊမ္းမိုးသြားလဲဆိုရင္ မႏၱေလး ေနျပည္ေတာ္ကို ေသနတ္တခ်က္ေတာင္မေဖာက္ရပဲ ဘုရင္ကို ၾကက္ေလး၊ ငွက္ေလးလို နယ္ခ်ဲ့က်ဴးေက်ာ္သူေတြက ဖမ္းႏိုင္သြားတဲ့ အဆင့္အထိပါပဲ။

နယ္ခ်ဲ့ကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္လိုက္ရင္ မိမိတို႕ရဲ႕ ရပ္တည္ရွင္သန္ခြင့္ေတြ၊ ရာထူးေတြ ဆံုးရွံဳးမွာ ေၾကာက္ၾကတဲ့ ေနျပည္ေတာ္က သက္ၾကီးရြယ္အို အဖိုးအိုမ်ားရဲ႕ စကားကို ကာယ၊ ဥာဏ ျပည့္စံုတဲ့ တပ္မွဴးဗိုလ္ပါ အေပါင္းက ကၽြန္စိတ္နဲ႕ နာခံခဲ့ၾကပါတယ္။ စုဖုရားလတ္က “ဘိုးဘိုးတို႕ ေၾကာက္ရင္ ထမီ၀တ္ထားၾကပါလား။ စုဖုရား ကိုယ္တိုင္ နန္းတြင္းသူေတြနဲ႕ ထြက္ျပီး ခုခံမယ္” လို႕ ေျပာခဲ့ရတဲ့ အထိ ျမန္မာ့သမိုင္းဟာ အက်ည္းတန္ခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္စိတ္မရွိလို႕ သခင္စိတ္နဲ႕ နယ္ခ်ဲ့ကို တြန္းလွန္ခဲ့ၾကတဲ့ ျမန္မာတပ္မွဴးအေပါင္းမွာလဲ ျမန္မာမင္းေနျပည္ေတာ္က အလိုေတာ္ရိ လက္ပါးေစေတြနဲ႕ ကုလားျဖဴ စစ္တပ္ေတြေၾကာင့္ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ေတြ ဆံုးရွံဳးခဲ့ၾကရပါတယ္။ သခင္စိတ္ေတြ အညြန္႕ခ်ိဳးခံခဲ့ရပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕ကၽြန္ဘ၀မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနခဲ့ရျပီး၊ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ေတြ ျပန္ျပီး ႏိုးၾကားလာခ်ိန္ၾကေတာ့လဲ ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳေနတဲ့ ဂ်ီစီဘီေအ အသင္းၾကီးဟာ နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕ ရာထူး၊ အာဏာ မ်က္စပစ္မွဳဒဏ္ကို မခံႏိုင္ပဲ အစိတ္စိတ္အျမြာျမြာ ကြဲခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးေတြဆီမွာ ကၽြန္စိတ္ေတြ ေပၚလာျပန္ျပီး၊ နယ္ခ်ဲ႕ လက္ေအာက္ခံ အစိုးရရဲ႕ အမတ္မင္းမ်ား ျဖစ္ဖို႕အေရး ၾကိဳးပမ္းျပီး လူထုကို မ်က္စိလည္လာေစျပန္ပါတယ္။ “လူၾကီးေတြ လုပ္တာဆိုရင္ မွန္တယ္။ လူၾကီးေတြကို ျပန္အာမခံနဲ႕” ဆိုတဲ့ ထံုးတမ္းစဥ္လာေတြအၾကားမွာ ကိုယ္ပိုင္အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆ၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္မွဳ အရည္အခ်င္းေတြကို သင္းကြပ္ခံထားရ သူေတြကလဲ “ေတာင္က်ေရ၊ ႏြားႏွစ္ေကာင္မ၀သလိုပ၊ ေမာင္ဘေဘ ငါးေထာင္မရေသာ္ေၾကာင့္” ဆိုတဲ့ ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မွိဳင္း စာထဲကလို ကၽြန္စိတ္နဲ႕ အမတ္ရူးရူးေနၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားကို ေထာက္ခံၾကျပန္ပါေတာ့တယ္။

အမ်ိဳးသားေရးစိတ္၊ သခင္စိတ္ရွိတဲ့ သခင္ဘေသာင္း၊ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္သန္းထြန္းတို႕လို လူငယ္ေတြသာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက မေပၚထြက္ခဲ႕လွ်င္ ျမန္မာျပည္ၾကီးလဲ အိႏၵိယအုပ္ခ်ဳပ္ခံ ျပည္နယ္တခုအေနနဲ႕ ျဖစ္က်န္ခဲ့မည္လားပင္ မသိပါ။ ဒီလိုနဲ႕ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းဆိုတာကလဲ မင္းေလာင္းေတြ ေမွ်ာ္လိုက္၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အားကိုးလိုက္၊ ေဖာက္ျပန္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ႏိုင္ငံေရးလွိဳင္းလံုးေတြကို ျပန္ပုတ္ခ်လိုက္၊ ျပိဳလိုက္ပ်က္လိုက္၊ ကြဲလိုက္ျပဲလိုက္၊ အခ်င္းခ်င္းခ်လိုက္၊ မရွိတဲ့ အာဏာကို စိတ္ကူးနဲ႕ ရူးျပီး လုလိုက္၊ အာဏာရွင္ေတြဆီကို ကၽြန္သြားခံလိုက္ျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကၽြန္စိတ္မ်ား စိမ့္၀င္ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနခဲ့ေသာ ကၽြန္ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းၾကီးအျဖစ္သာ အဖတ္တင္ က်န္ရစ္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ ျမန္မာအခ်င္းခ်င္း ကၽြန္ျပန္ျပဳတဲ့ စစ္ကၽြန္ဘ၀ကို ေရာက္ရွိသြားပါတယ္။

ျမန္မာတင္မဟုတ္ပါ။ စိတ္ဓာတ္နဲ႕ အေတြးအေခၚမ်ားကို မျပင္ဆင္ႏိုင္ေသးတဲ့ အာဖရိကနဲ႕ လက္တင္အေမရိက ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕ေတြမွာလဲ ဒီလို ကၽြန္ႏိုင္ငံေရး ခရီးၾကမ္းၾကီး ဆက္လွမ္းေနၾကရဆဲပါ။ ကၽြန္သံသရာကေန ေဖာက္ထြက္ဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြထဲက အဖြဲ႕၀င္ေတြဟာ သခင္စိတ္ကို ေမြးထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအကူးအေျပာင္းကာလေတြမွာ ကၽြန္စိတ္၀င္ေနသူေတြရဲ႕ ၾကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္မွဳကို လက္ခံေလ့မရွိၾကပါဘူး။ အဖြဲ႕အစည္းက တရား၀င္ ေျမေပၚ အဖြဲ႕ ျဖစ္ေနတဲ့အခါ ကၽြန္ခံမယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ကၽြန္ျပဳမယ့္သူေတြက တသားတည္း ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ ကၽြန္ခံမယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အာဏာကို ဖီဆန္တဲ့ သခင္စိတ္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ေတြကို ကၽြန္ျပဳမယ့္လူေတြက ၀င္ျပီး ႏိွပ္ကြပ္ဖမ္းဆီးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုအခါမ်ိဳးမွာ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းဟာ ကၽြန္ခံမယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြလက္ထဲကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား က်သြားျပီး၊ ေနာက္ထပ္ အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ ထပ္မထြက္လာမခ်င္း ႏိုင္ငံေရး ေသတတ္ပါတယ္။

ဒီလိုေတြျဖစ္လာရင္ ေတာ္လွန္ေရး ၾကာရွည္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သခင္စိတ္နဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ သခင္စိတ္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ေတြဟာ အဖြဲ႕တြင္း ပ႗ိပကၡေျပလည္ေရးကို ဘယ္လိုမွ လုပ္လို႕ မျဖစ္ေတာ့ တဲ့အခါ အဖြဲ႕ျပိဳကြဲမွဳကို စနစ္တက် ထိန္းေက်ာင္းႏိုင္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေျမေပၚအဖြဲ႕ျဖစ္ရင္ ေျမေအာက္ဆင္းရပါမယ္။ ေျမေအာက္ဆင္းတဲ့အခါ စီအိုစီ ဖြဲ႕စည္းရပါမယ္။ ဒီစီအိုစီရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ေရြးထားရပါမယ္။ လူထုထဲကို ေလွကားခ်ျပီး လွ်ိဳ႕၀ွက္စည္းရံုးမွဳေတြ လုပ္ရပါမယ္။

ဒီ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူဟာ ကၽြန္စိတ္ရွိသူေတြက အဖြဲ႕အစည္းအမည္ကို အလြဲသံုးစားလုပ္ျပီး ကၽြန္သက္တမ္းရွည္ဖို႕ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ၊ ကၽြန္ျပဳမယ့္သူေတြက ဒါကို အသံုးခ်ျပီး လူထုၾကီးရဲ႕ သခင္စိတ္ကို ခ်ိဳးႏွိမ္ဖို႕ ၾကိဳးစားမွဳေတြကို ကန္႕ကြက္ဆန္႕က်င္ရပါမယ္။ ေနရာေဒသအသီးသီးမွာ လူထုစည္းရံုးေရး အစုအဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕ထားျပီး မိမိတို႕ရဲ႕ ေျမေအာက္အဖြဲ႕အစည္းနဲ႕ ျပည္သူလူထုအၾကား ကြင္းဆက္မျပတ္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းရပါမယ္။ အဖြဲ႕ကို တိုက္ပြဲ၀င္အဖြဲ႕အစည္း တရပ္အေနနဲ႕ စနစ္တက် ျပန္လည္ျပင္ဆင္ တည္ေဆာက္ျပီး ကၽြန္စနစ္ ဆန္႕က်င္ေရးတိုက္ပြဲကို လူထုၾကီးနဲ႕အတူ ပူးေပါင္းဆင္ႏႊဲရပါမယ္။ ကၽြန္ျပဳသူေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ျပိဳက်တာနဲ႕ ခ်က္ခ်င္းအစားထိုးႏိုင္မယ့္ ယာယီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားကို ျပင္ဆင္ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂံုး

တဦးတေယာက္တဲ့ ပိုတဲ့အခါ အစုအဖြဲ႕ဆိုတာရွိလာပါတယ္။ အစုအဖြဲ႕ဆိုတာရွိလာရင္ ပ႗ိပကၡဆိုတာ ရွိလာျပန္ပါတယ္။ ပ႗ိပကၡဆိုတာရွိလာရင္ ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းဖို႕ စနစ္တက် ၾကိဳးစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကိဳးစားေနရင္း မတူညီႏိုင္တဲ့ ရပ္တည္ခ်က္၊ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ရွိျပီးသား အစုအဖြဲ႕ေတြ ျပန္ျပီး ျပိဳကြဲတယ္ဆိုတာလဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာလဲ အစိတ္စိတ္၊ အျမြာျမြာ မျဖစ္ရေလေအာင္၊ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကို ျပန္ျပီး အာရံုစိုက္ႏိုင္ေအာင္ စနစ္တက် ထိန္းေက်ာင္းမွဳဆိုတာ ရွိလာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြေ၀မွဳဟာ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ဘ၀ေတြကို ရွင္ရက္နဲ႕ ေသေစႏိုင္ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ကၽြန္၊ ဖက္ဆစ္ကၽြန္၊ စစ္ကၽြန္ စတဲ့ ဘယ္လိုကၽြန္စနစ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လူေတြရဲ႕ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္စီမံ ဖန္တီးခြင့္ေတြ ေပ်ာက္ဆံုးေနမွာပါပဲ။ လူေတြရဲ႕ အနာဂတ္ေတြ ေ၀၀ါးေနေစမွာပါပဲ။ မိမိထက္ ဂုဏ္ၾကီး၀ါၾကိး၊ အေတြ႕အၾကံဳ ပိုမ်ားသူေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တိုင္း မွန္ပါတယ္လို႕ ဘယ္သူမွ မဆိုႏိုင္ပါ။ ေရျမင့္မွသာ ၾကာတင့္ပါတယ္။ တမ်ိဳးသားလံုး စစ္ကၽြန္ဘ၀က လြတ္ေျမာက္မွသာ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းတဲ့ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာေတြ တက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ကၽြန္ဘ၀ သက္ဆိုးရွည္ေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို မလြဲသာလို႕ ပုလႅင္ေပၚ တင္ေပးထားရရင္ေတာင္ လူထုရဲ႕ မ်က္လံုးထဲမွာေတာ့ ပလႅင္ေပၚက ေမ်ာက္ေတြအျဖစ္သာ ျမင္ေယာင္ေနမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ရွင္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၄၊ ၃၊ ၂၀၁၀)